Muammer Erkul

Bizden sonra doğanların çoğu bilmiyor; bir mahallede on beş gün suların akmaması ne demektir... Günde üç defa elektriklerin kesilmesi ne demektir... Vücudunun en azından yarısını sokamadığın tek otobüs sensiz giderse o gün işe gidememek ne demektir... Telefon almak için kayıt yapıldığı gün doğan bir çocuk askere giderken veya gelin olurken o telefonun henüz çıkmamış olması ne demektir... Tüpçünün önünde ardı ardına dizilmiş boş tüplerin üstünde iki gün uyuklayarak oturmak ne demektir... Bütün filtreli sigaraların sokaklarda dolaşan karaborsacılar tarafından satılıyor olması ne demektir...

Dünyayı çirkin buluyorsan; kalbini yokla..." Şimdi bahsedeceğim konu, bir tahsil değil; "kültür" irtifaıdır... Kendi toprağındaki kılcal köklerden alınmış bir eğitimdir... Hatta, ihanet ile samimiyetin yol ayrımıdır!

Caddeleri herkes bilir. Trafik de buralardan akar. Ama o mahallenin çocuğu bir göz kırparak "düş peşime" der ve iki dakika sonra seni aralardan-maralardan varacağın yere çıkarır... Pratik bilgiler işte böyle kestirme sokaklara benzer. Daha kolay, daha zahmetsiz sonuçlar almamıza yarar...

Her zaman edebiyattan, yazarlardan, yayıncılardan, kitaplardan, okumaktan filan bahsediyoruz, ama işin bir diğer boyutu eksik kalıyor... Az sonra siz de bana hak vereceksiniz...

Başımıza sarılan en büyük oyunlardan biri de "OKUMUYORUZ" yalanıdır, demiştik ya dün... Bütün istatistikler gösteriyor ki; insan kendisine ısrarla söyleneni öğreniyor. Acizlik öğreniliyor, hiçlik, cahillik ve bütün ikinci sınıf duygular öğreniliyor, öğretiliyor... Okumadığımız da, bize ÖĞRETİLDİ!..

Tuzakların, bini bir para... Hepsi de sinsi, hepsi de gizli... Ve uzak noktalara güdümlü füzeler gibi! Her kesişte üç beş filiz veren ormanların köküne zehir dökmek; tamamen bir batı taktiğidir! Bekleyin; "okuyan bir millet" olduğumuzu anlatacağım...

Aklın işi; kendi için iyi ve güzel olanı bulmaktır... Peki nedir bunun en kolay yolu?.. Bilen birine sormaktır. Ama "bilen" birine! * Çocuklar çoğu büyükten akıllıdır, dedik ya. Ben gerçekten inanıyorum buna; çünkü akıllı kimselerin yaptığını "çocuklar" yapıyor. Bilmiyorsa bir şeyi, bulup adamını, soruyor:

Sen çok akıllı, bilgili bir çocuktun, biliyorum... Fakat ya ailen de senin her şeyi bildiğine inansaydı, neler olurdu? ..... Ürperiyor musun bu ihtimali düşündüğün zaman, korkudan terliyor musun?..

Otağtepe'ye dönen ince asfaltın iki yanı toprak olduğu halde, yağmur yağsa bile çamur olmazdı. Çünkü ellenmeyen yerleri sık bir çimen sarar ve yaşı yüzün çok üzerindeki çam ağaçlarının iğne yaprakları mevsimi geldikçe dökülür, yüzey toprağını sıkılaştırır ve sanki; çiseden bile çamur olmak ayıptır, derdi...

Bir çocuk çöplükteki ara bezlerini emer mi, veya yenemez haldeki kuru ekmekleri kemirir mi?.. Tabii ki yapar bunları; onu şehir çöplüğünün ortasına atarsan ve yolunu kaybetmesine göz yumarsan... Çünkü açlık ve susuzluğun önünde durulmaz. Açlık çöp yedirir, pislik yutturur insana; susuzluk, deniz suyunu bile içirir... Bir çocuk, çöplükte susuz kalırsa; kullanılmış bezlerdeki nemi bile emer, çünkü unutur artık, bilmez doğru nedir, yanlış nedir!

(Dünden devam) Dünkü yazımızın özeti şuydu: Büyük velilerden Aziz Mahmud Hüdayi hazretlerinin, yüz yıllar önce... Şimşek, yağmur, fırtınalı, gayet korkulu bir günde... Talebeleriyle birlikte Üsküdar'dan kayığa binerek karşıya geçmesi...

1541 yılında doğan büyük veli Aziz Mahmud Hüdâyî hazretleri talebe yetiştirmek için çok gayret etti. Dergâhı Üsküdar'dadır. Osmanlı Padişahlarından 3. Murad Han, 2. Mehmed Han, 1. Ahmed Han, 2. Osman Han ve 4. Murad Han'lar da sohbetine gelenler arasındaydı.

Çok meslek var. Her mesleğin uğraşanı, uğraşmayanı var; anlayanı, anlamayanı var; sevdalısı, umursamayanı var...

(Okuyanlardan bir kısmı, bu yazıyı belki on sene sonra anlayacaklar. Aslında şu anda anlaşılması lazım, hatta on sene önce anlaşılması lazımdı!..)

ana sormazsam kime sorarım, sen bilmezsen kim bilir? Hadi, ne olur söyle bana; pembenin dibi tutmuşuna mı denirdi kırmızı? Gül kırmızılar yanık mı kokardı?

Su, akar; İki yamacın arasından...

Gürül gürül suyun sesini duymuyorsa şu millet, aldırma... Onlar, sığanmış paçalarına bakıyor senin; sen yakalayacağın balıkları görüyorsun... Dilinde "ahh"lar: Bir gün kaç kişi yiyecek balıklarımı, kim bilir!.. ..... Bunları senden başka kim anlar?

Herkesin iştahla karnını doyurduğu lokantada bir genç adam görmüştüm; tedirgin... Aşçıyla konuşuyor, yemek seçmeye çalışıyordu...

Ya 'Kızılelma'yı kovalayacaksın... Veya paçaları çekip, bostanda kabak büyütecek, ağaçta ceviz taşlayacaksın!..

Yüz bin tane kara cahil mi çoktur; yoksa okuyup yazan yüz kişi mi? * Sürüler zor yürür. Onları harekete geçirmek zahmetlidir ama, yürüdükleri zaman da büyük bir güç olurlar. Önlerine çıkmak tehlikelidir. Sürüleri durdurmak ise, yürütmekten de zordur; Ezerler insanı! O yüzden, sakin sürüleri, usul usul; "kendi götürmek istedikleri yöne doğru" hareket ettirmeye çalışır, işi bilenler...