Tarihi, kültürü ve mutfağıyla çok özel bir coğrafyada yaşıyoruz ancak ne kadar farkındayız? Yerel yöneticilerin, bölgesel kalkınma ve ekonomik canlanma için alternatif turizm türlerinin potansiyelini fark ederek stratejilerini bu yönde belirlemeleri gerek.
Turizm dünya üzerinde destinasyon ülkesi ve turist milliyetlerine göre farklı formlarda gerçekleşmektedir. Turizm formunu belirlemede güncel tanımda söz konusu “ülke sınırları”, ülke sınırları ile ülkenin ekonomik alanını birlikte kapsamaktadır (UNWTO, 2006). Peki biz TURİZM konusunda yeterli bilgiye sahip miyiz?
YEREL (DOMESTIC) TURİZM: Söz konusu ülke vatandaşlarının (yerli turistlerin) kendi ülkeleri içindeki seyahatlerini kapsar.
IN-BOUND TURİZM: Yabancı turistlerin söz konusu ülke içindeki seyahatlerini kapsar.
OUT-BOUND TURİZM: Söz konusu ülke vatandaşlarının, kendi ülkeleri dışındaki yabancı ülkelere yaptıkları seyahatler.
İÇ (INTERNAL) TURİZM: YEREL ve İN-BOUND turizm formlarını kapsar.
ULUSAL TURİZM: DOMESTIC ve OUT-BOUND turizm türlerini kapsar.
ULUSLARARASI TURİZM: IN-BOUND ve OUT-BOUND turizm formlarını kapsar.
Turizm, günümüzün en önemli boş zaman değerlendirme aktivitelerinden ve ekonomik sektörlerinden biridir. 19. yüzyıl sonlarında kitlesel ulaşımın geliştirilmesi, hareketliliğin artması, iş şartlarının iyileştirilmesi ile tatil yapma ve boş zaman kavramlarının geliştirilmesi sonucunda, ilk yakın mesafeli tatiller yapılmaya başlamış. 20. yüzyılın ilk yarısında turizm, sıcak iklime sahip yerlerde kum, deniz, güneş ve kayak merkezlerinden oluşan kış turizmiyle sınırlıydı. Günümüzde turist profili ise kitle turizminden çok bireyseli tercih eden, orijinal yerel kültür varlıklarına ve tabiata ilgi duyan yerelle etkileşimde bulunan, sürdürülebilirliğe önem veren turisttir. Yani kitle turizminin negatif etkilerinden uzak, yerel kalkınmaya, yerel halkın katılımına ve yerelle uyuma odaklanan, turizmin mevsimsel dağılımını genişletecek alternatif turizm türleri ile yeni destinasyonların geliştirilmesi fikri ortaya çıkmıştır. Bütün bu gelişmeler, dünya üzerinde birçok farklı turizm destinasyonunun ortaya çıkmasıyla turizm pazarında rekabet ortamı oluşturmuştur. Yerli ve yabancı turistler, kendi ülkelerinde veya ülkeleri dışında, farklı yerel doğal, kültürel, tarihî çekicilikleri ve ilgi alanlarını deneyimlemek amacıyla aşağıda örnekleri verilen alternatif turizm türlerine dâhil olmaktadır (Url-3, 2012).
AGRO-TURİZM: Kırsal alanlara, tarımsal aktivitelere katılmak amacıyla yapılan seyahat.
AKTİF TURİZM: Macera, tabiat ve kültür turizmini kombine eden, negatif etkilerin azaltılmasına, sürdürülebilir turizm ile yerel rehberlerin kullanılmasına önem veren bir seyahat stili veya felsefesi.
DOĞA ODAKLI TURİZM: Sadece veya öncelikle doğal çekiciliklerden keyif alma veya çok çeşitli açık hava aktivitelerine katılma amacıyla yapılan seyahatler
EDU-TURİZM/ ENTELEKTÜEL TURİZM: Sadece veya öncelikle akademik çalışma, kişisel gelişim ya da entelektüel gelişim amacıyla yapılan seyahat (veya okul/ üniversite eğitimi amaçlı yapılan vb).
EKO-TURİZM: Bozulmamış, doğal destinasyonlara ve doğayı bozmamaya odaklanan seyahat tarzı.
ETNO-TURİZM: Sadece veya öncelikli olarak ilkel kültür ve toplumları deneyimleme ile tanıma amaçlı yapılan seyahat.
EKSTREM TURİZM (ŞOK TURİZMİ): Tehlikeli ve fiziksel açıdan riskli sporlara veya diğer aktivitelere katılmak amacıyla yapılan seyahat.
GASTRO-TURİZM: SADECE VEYA ÖNCELİKLE BİR BÖLGENİN YEMEĞİNİ DENEYİMLEMEK AMACIYLA YAPILAN SEYAHAT (BU TURİZM TÜRÜNE KATILAN TURİSTLERE “GASTRONOT” DENİYOR).
GEO-TURİZM: Kültür turizmi, eko-turizm ve tabiat odaklı turizm türlerinin kombinasyonu.
KÜLTÜR TURİZMİ: Bir yerin tarihini veya sanatını deneyimlemek ya da bir bölgenin diline, toplumuna, kültürüne dâhil olmak amacıyla gerçekleştirilen seyahat.
MACERA TURİZMİ: Keşfedilmemiş veya egzotik destinasyonlara keşif ve çeşitli zorlu aktivitelere katılmak için yapılan seyahat.
SAĞLIK TURİZMİ: Daha sağlıklı bir çevreden keyif alma, alternatif terapi yöntemlerinden yararlanma veya sağlık SPA’larını ziyaret etme amacıyla yapılan seyahat.
SPOR TURİZMİ: Belirli spor aktivitelerine katılmak (golf, sörf) veya tutulan takımın spor müsabakasını izlemek amaçlı yapılan seyahat.
Yukarıda sayılan turizm türlerine ek olarak birçok farklı alternatif turizm türü, bölgesel kalkınma sağlamak ve ekonomiyi canlandırmak amacıyla geliştirilmektedir. Bu açıdan bakıldığında hakikaten çok özel bir coğrafyada yaşıyoruz. Umarım ülkemizin yönetici kadroları ve bilhassa yerel yöneticiler bu gerçeğin farkında olarak önceliklerini belirler. Bol seyahatli bir sene dilerim.
Adnan Şahin'in önceki yazıları...