Küçük hesaplar

Dürüst olmak bir erdem, aslında zaten olması gereken. Günümüzde kolay kolay bulunmasa da olan horlansa ve dışlansa da olması gereken… İnsanoğlu bunca acıya, olaya, musibete, suratımıza vura vura cereyan eden ilahi güce rağmen nokta kadar menfaat için virgül gibi eğiliyor, cebini veya egosunu daha da şişirmek için dolaplar çılgınca dönüyor. Ve fakat adalet burada veya ahirde, elbet yerini buluyor…
Küçük hesaplar yapanlar küçük kalır. 16. yüzyılda Frankfurt adli tarihine geçen bu olay bunun hoş bir ispatıdır… Efem, olay 1506’da Frankfurt’ta kaydedilmiş. Bir tüccar, çantasını ve içindeki 800 loncasıyla birlikte kaybeder. Yoldan geçen bir marangoz da tesadüfen bu çantayı bulur, evine götürür.
O zamanlar 40 loncaya iyi bir at satın alınabildiğinden hesapla yaklaşık yirmi at bedeli kadardır yüksek bir meblağ var çantada. Son derece dürüst bir insan olan marangoz, çantayı bulduğunu kimseye söylemez bu denli yüksek bir para kaybının mutlaka fark edileceğini ve sahibinin bu parayı arayacağını düşünür.

 

Ertesi gün kiliseye gider. Rahibin, Frankfurt’a giren bir tüccarın 800 lonca kaybettiğini ve bulanın 100 lonca ile ödüllendirileceğini duyurur. Bunun üzerine marangoz parayı getirir ve rahibe teslim eder. Tüccar gelir ve çantayı teslim alır ancak vadetmiş olduğu 100 loncayı ödemeyi reddeder!

 

Marangoza 5 lonca uzatır. Marangoz tüccara sözünü tutmasını söyler. Açgözlü tüccar, vadedilen 100 loncayı vermemek için cüzdanında 800 değil 900 lonca olduğunu, marangozun çantadan para aldığını iddia eder!

 

Rahip, marangozu tanıdığını ve onun dürüst bir adam olduğunu söyler. Diğerleri de asla hırsızlık yapmayacağını söylerken bağrış çağrış tartışma kızışır; soluğu Frankfurt mahkemesinde alırlar.

 

Hâkim süreci başlatır. Tüccara, kitaba elini koyarak 900 lonca kaybettiğine dair yemin etmesini söyler. Tüccar hiç tereddüt etmeden elini koyar ve yemin eder. Yargıç, marangoza 800 lonca bulduğuna yemin etmesini söyler. Marangoz da elini bastırarak yemin eder.

 

Herkes merakla hâkimin kararını beklemektedir.

 

Hâkim her şeyin gün gibi açık olduğunu belirterek, “Marangoz 800 lonca buldu ve tüccar 900 lonca kaybetti. Yani marangozun bulduğu çanta tüccarın değil. Dolayısıyla marangozun bulduğu para, sahibi çıkmadığına göre marangozun kendisine aittir. Tüccar ise kaybettiği 900 loncasını aramaya devam edebilir!..” kararını verir.

 

Fakir bir marangozun haklarını reddeden cimri bir tüccar adil bir yargıç tarafından cezalandırılmış ve bu olay Frankfurt tarihine geçmiştir…

Ninem diyor ki; Açgözlülerden dürüstlük, soysuzlardan vefa bekleme.