Üç maymun

Tatlı bir yalan söylersen on kişi seni alkışlar. Acı bir gerçek söylersen sekiz kişi sana saldırır; ama iki kişi sorgulamaya başlar.

 

O iki kişiye selam olsun… (Bernard Russel)

 

Üç maymun… Hani genellikle ahşaptan seramikten bibloları olan, gözünü ağzını kulaklarını kapatan, günümüzde varlığını emojilerle sürdüren maymunlar… Türkçede “üç maymunu oynamak” diye bir deyim var…

 

Görmedim, duymadım, bilmiyorum… Elleriyle gözlerini, kulaklarını ve ağzını kapatan üç maymun sembolü “Üç maymunu oynamak’’ diye bilinir.

 

TDK'ya göre anlamı, “gördüğü ve duyduğu bir olay hakkında görmemiş, duymamış ve söylememiş olduğunu belirtmek.”

 

Gerçeklere gözünü kapatıp başını derde sokmamayı; doğruları, gerçekleri dinlemeden ve söylemeden kurnazlıkla aradan sıyrılmayı temsil eder.

 

Oysa ‘üç maymunun’ sembolize ettiği değerler bundan çok farklı. Üç maymunun kökenleri, eski Japon Koshin Folk geleneklerine dayanır. Japonca isimleri Mizaru, Kikazaru, İwazaru olan bu üç maymun, bilge maymunlardır.

 

- İki eliyle gözünü kapatan maymun Mizaru, görmedim diyebiliriz ama aslı ‘kötü gözle bakmamayı’ temsil eder.

 

- Kulaklarını kapatan Kikazaru’nun mesajı, ‘duymadım’ değil ‘kötüyü dinlememektir’.

 

- Ağzını kapatan İwazaru, bilmiyorum veya söylemedim değil ‘kötü söz söylememeyi’ öğütler.

 

Düşünmeye değer!

 

Yüzlerce esprisi olan söylem, aslında bizlere 17. yüzyıldan bu zamana doğru bireyler olmamız yönünde mesajlar veriyor.

 

Kötü gözle bakmamayı, kötü söze kulaklarımız tıkamayı, kötü söz söylememeyi düstur edinmeliyiz…

 

Üç maymunu sorumsuzluk ve kayıtsızlığın sembolü gibi mi algılıyoruz, yoksa edepli, doğrucu ve ahlaklı olmanın bir yolu mu?

 

Ey ‘Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.’ diye hafiften tehditvari korkutanlar.

 

Koyunlar, ömrünü kurttan korkarak geçirir; hâlbuki sonunda onu yiyen çobandır, saygılar…

Ninem diyor ki; Doğru sarsılır, ama yıkılmaz.