Ceyhan'da buruk sevinç
Asrın projesi olarak adlandırılan yeni "İpek Yolu" Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı BTC, dün muhteşem bir törenle resmen açıldı. Hattan ilk tanker yüklemesi 28 Mayıs tarihinde yapılmıştı. Dünkü resmi açılışa 32 ülkeden devlet başkanı, bakan ve üst yöneticilerden oluşan temsilciler katıldı. BTC 1994 yılında, Başkan Clinton'ın Kafkaslar için "enerji işbirliği" politikaları kapsamında, bir tasarıydı. Beyin fırtınası şeklindeki ilk tartışmaları sırasında, birçok kimse bunu "hayal!" olarak nitelemiş, gerçekleşmesini hiç mümkün görmemişti. İşte hayal denilen proje, gerçek oldu! BTC, sadece Hazar bölgesi petrol ve doğalgazını Ceyhan üzerinden Batı'ya taşıyan bir hat değildir. Çivisi çıkmış, her noktası gerilim ve bunalımlara açık dünyamızın istikrar ve huzuru için de adeta "sigorta" işlevi olan bir barış hattıdır. Türkiye'nin stratejik önemini yükseltirken, Asya'yı Avrupa'ya bağlayan, medeniyetler çatışması yerine medeniyetleri buluşturan muazzam bir adımdır. Türkiye'nin ikamesi zor BTC hattı Türkiye'nin, stratejik konumunun ne kadar "hayati" ve ikamesi zor olduğunun en açık işaretidir. Dünya siyasetinde etkili rol oynamaya başladığının bir başka göstergesidir. Projenin konuşulduğu 1994-99 yıllarında bunun, hayal olduğu vurgulanırdı. Rusya'nın düşmanlığını çekecek bir proje olarak görülürdü. Ayrıca Kafkaslar'daki istikrarsızlık ve çatışma ihtimalinin yüksekliği projenin yıllarca, "ölü doğan bebek" muamelesi görmesine sebep oldu. Öte yandan maliyetinin yüksekliği ve taşıma şartlarının gayri ticari olduğu kanaati yaygındı. Ermenistan'ın Dağlık Karabağ'ı işgalini ve Azerbaycan ile Türkiye'ye düşmanlığını sürdürmesi, proje için olumsuz faktörlerden birisiydi. Sonuçta, komşuları ile düşmanlık stratejisinden vazgeçmeyen Batı'ının şımarık oyuncağı Ermenistan by-pass edildi. Hattın Bakü-Tiflis yolu ile, daha uzun ama güvenli bir şekilde Türkiye'ye ulaştırılması benimsendi. 1999 yılında ABD Başkanı Bill Clinton'ın şahitliğinde, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye cumhurbaşkanları tarafından imzalanarak asrın projesinin başlaması için en önemli adım atıldı. Dev iş birliği projesi Clinton, döneminde bu proje için çok gayret göstermiş bugünün ABD Dışişleri Bakan yardımcılarından Matt Bryza'nın belirttiği gibi BTC asla, Rusya'ya karşı bir proje değildir. Düşmanlık yerine rekabeti ve işbirliğini sağlayan bir barış hattıdır. Nitekim Rusya'nın Türkiye'de 5 milyar dolarlık rafineri ve enerji yatırımlarına girişmesi, BTC'nin bir iş birliği hattı olacağının en açık işaretidir. Yılda 50 milyon ton ham petrol ve doğal gazını Batı'ya taşıyacak olan hat, kan gölü Ortadoğu petrolüne bağımlılığı azaltan stratejik öneme sahiptir. Öte yandan Boğazlar'daki tanker trafiğini ortadan kaldıracağı için de çevre dostu bir taşıma hattı özelliği de bulunmaktadır. Hat, "Türkiye'yi bir enerji geçiş adası ve Ceyhan'ı da Uluslararası enerji terminali" haline getiriyor. Tarihi İpek Yolu'nun çağdaş ama çok daha stratejik bir versiyonu olan BTC, Kafkaslar'dan Ortadoğu'ya, Avrasya'dan Amerika'ya çok olumlu etkileri olacak dev bir açılımdır! Ülkeleri işbirliği paydasında buluşturan barış ve istikrar dinamosudur. Türkiyemiz'in dünyada vazgeçilmezliğini artıran bu asrın projesinin gerçekleşmesinden dolayı çok sevinçliyiz. Ama bu, çok buruk bir sevinç. Filistin, Irak ve Afganistan'daki hüzünlü trajediler, İsrail'in dünyayı hiçe sayarak uyguladığı adaletsiz politikalar, İran ve Kuzey Kore ile ilgili gerginlikler, sevincimizi gölgeliyor. Bir başka üzüntümüz de, bu asrın projesinin resmi açılışına Başkan Bush'un iştirak etmemesidir. ABD'nin, Enerji Bakanı Sam Bodman ve Dışişleri Bakan yardımcılarından Matt Bryza ile temsil edildiği bu açılışa keşke Başkan Bush da katılabilseydi. Veya bu projenin hayalden gerçeğe dönüşmesini sağlayan Başkan Clinton'ı, özel temsilcisi olarak Ceyhan'a gönderebilseydi.. BTC'nin hayırlı olmasını diliyor; başta Filistin olmak üzere, dünyamızın kanayan bölgelerindeki acıların biran önce dinmesini temenni ediyoruz.