Rüşvet maliyetleri yükseltiyor

ABD rüşvet ve yolsuzlukla çok ciddi mücadele eden bir ülke. Buna, rüşvete topyekün savaş açma bile denebilir. Bu iş için ta 1977 yılında kanun çıkarmış. Yolsuzlukları önlemeyi dış politikasındaki önceliklerden birisi haline getirmiş. Bu mücadelesinde, uluslararası 'savunma mekanizmalarını' bile oluşturmuş. Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı, "Global Yolsuzlukla Mücadele" isimli bir kitapçık neşretti. Adalet, hazine, ticaret bakanlıkları ve diğer ilgili resmi dairelerle ortaklaşa hazırlanan kitapçık, rüşvetle uluslararası mücadelenin gereğini ve genel prensiplerini ortaya koyuyor. Bu kitapçığa göre, küreselleşme hızlandıkça, rüşvet ve yolsuzluklar da artıyormuş. Bu artış, uluslararası rekabeti olumsuz etkilediği gibi, yabancı ülkelerde iş yapmanın maliyet ve riskini de muazzam yükseltiyormuş. Rüşvet olayları Mesela sadece 1994 ila 2001 arasında ABD yönetimlerince resmen belirlenen tam 400 uluslararası rüşvet vakası varmış. Rüşvet verildiği tesbit edilen bu uluslararası işlerin kontrat bedeli 200 milyar doların üzerinde imiş! 50 satıcı ülkeden firmalar, 100 alıcı ülke yetkililerine rüşvet teklif etmişler. Bu 7 yıllık süre içinde 50 ülkeden müteahhit firmaların, 100 alıcı ülke yetkililerine rüşvet teklif etmeleri, hem kokuşmuşluğun nasıl yaygınlaştığını, hem de ne kadar 'resmileştiğini' açıkça gösteriyor. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, her rüşvet olayının muhakkak üzerine gidilmesi gerektiğini önemle vurguluyor. Powell'a göre rüşvet ve yolsuzlukların ortaya çıkmasının ekonomik, kurumsal, politik, sosyal, tarihi sebepleri var. Ama böylesine yaygınlaşmasının en önemli etkenleri, demokrasilerin zayıflığı ve eksiklikleri, kanunların yetersizliği, siyasi irade noksanlığı, medya ve halkların demokrasilerin birer parçası haline gelmesine müsaade edilmemesi.. ABD Dışişleri Bakanı'na göre yolsuzluk ve ahlaksızlığa bulaşan kamu görevlileri, demokratik rejim prensiplerinin yerleşmesi ve hukuk sisteminin tesisi önünde en büyük engeli oluşturuyorlar. Başarının sırrı Peki rüşvetle mücadelede başarı nasıl sağlanır? Bunları da şöyle özetliyor Powell: "Rüşvetle mücadelede çaresiz değiliz. Ama başarı, demokratik kurumların kuvvetlendirilmesine, açık ve hilesiz seçimlere, şeffaflığa ve her bilgiye 'kısıtlamasız' ulaşmaya bağlıdır! Rüşvetle mücadelede özel sektörün liderliğine ve halkın desteğine de büyük ihtiyaç var. Ben, yeni bir yaklaşım ve sinerji ile bu konuda daha aktif olacağım. Mücadelemizi uluslararası alanda ve şeffaf bir ortamda, ülkeler yönetimleri, sivil toplum örgütleri, özel sektör ve halk desteği ile etkin biçimde surdürmekte kararlıyım" Powell bu genellemeyi yaparken ve kokuşmuşlukla mücadelenin esas prensiplerini vazederken, ülke adı zikretmiyor. Ama son 7 yıl içinde tesbit edilen 400 rüşvet olayında, adı geçen 100 ülkeden birisinin de Türkiye olduğu herhalde sır değil! Dolayısı ile bakalım Türkiye, bu pisliklerden ne zaman ve nasıl kurtulacak? Tantan gibi rüşvetle mücadelede 'sembol' olmuş kahramanlarını tasfiye ederek mi yoksa barsaklarını temizlemeyi hızlandırarak mı bu badireden sıyrılacak? Bekleyelim, görelim...