Türkiye nereye
Son günlerdeki ekonomik çalkantılar ve politik belirsizlik, Washington'da da kaygıları artırdı. Başta Uluslararası Para Fonu (IMF) olmak üzere Türkiye ile ilgili birçok kurum ve düşünce kuruluşunda, "Türkiye daha bir yakın izlemeye" alındı. Özellikle para sihirbazı olarak adlandırılan uluslararası fon yöneticisi ünlü spekülator George Soros'un, "Brezilya krizi Türkiye'yi batırır" şeklindeki Londra'daki açıklaması, ABD'de de geniş yankı yaptı. Hem Amerikan hem de Batı gazetelerinde, 'Ecevit'in ve koalisyonun geleceği ile Türkiye'deki ekonomik kriz' üzerine birbiri ardınca haber ve yorumlar çoğaldı. Ayrıca bu sıcak yaz aylarında, Washington'dan Türkiye'ye doğru uzman trafiğinde, fevkalade bir artış oldu. Bu trafiğin daha da hızlanarak sürmesi bekleniyor. Özetle; Ecevit'in hastalığından, yeni hükümet modellerine; Brezilya ekonomisindeki olumsuzluklardan, ülkemizdeki "kırılgan ve belirsiz ortamı" daha da derinleştiren gelişmelere kadar geniş bir yelpazede, Türkiye değerlendirmeleri ve raporları ön plana çıkmış durumda. IMF'ye tam teslimiyet başarısına IMF övgüsü Geçtiğimiz Salı günü Washington'da, Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi (CSIS) isimli düşünce kuruluşunda ilginç bir toplantı vardı. "Türk Ekonomisi: İyileşme yolunda mı?" başlıklı toplantının konuşmacıları IMF Avrupa direktörlerinden Juha Kahkonen, Dünya Bankası eski başkan yardımcılarından İstanbul Sanayi Odası başdanışmanı Attila Karaosmanoğlu, Merrill Lynch finans değerlendirme kuruluşu yükselen piyasalar direktörü Matthew Vogel idiler. Toplantının açış konuşmalarını, Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu ile CSIS Başkanı Dr. John Hamre; panel yöneticiliklerini ise Bülent Alirıza ile Erik Peterson yaptılar. Türkiye'yi çok yakından izleyen Kahkonen, ülkemizi öve öve bitiremedi. Kahkonen'in döndürüp döndürüp, otomatiğe bağlanmış bir robot gibi yaptığı konuşmasının özünü, "Türkiye'nin IMF programlarını nasıl fevkalade başarıyla uyguladığını" sürekli vurgulaması ve öve öve bitirememesi oluşturdu. Dokusu bozuk adamın anlattıkları Öte yandan Merrill Lynch'den Matthew Vogel ise, Kahkonen'in övdüğü 'IMF'ye teslimiyet başarısının, Türkiye'yi ne hale getirdiğini' büyük bir zevk içinde anlattı. Vogel'ın konuşmasındaki tek olumlu (!) yan, "Türkiye'deki fona devredilenler ile el konulmayan diğer bankaların, Batılı finans kuruluşları tarafından 'satınalınmaya doğru' hızla sürüklendiğini belirtmesi oldu. Vogel'ın değerlendirmeleri, patavatsızlığı ve hatta felaket tellallığı, salonda bulunan Türkler'i derinden yaraladı. Bir Türkiye uzmanı, Vogel'ın açıklamaları ile igili olarak şu ilginç değerlendirmeyi yaptı: "Bu adamın doku bozukluğu ve Türkiye karşıtlığı, uzmanlığının önüne geçmiş. Bu gözlük ve bakış açısı ile Türkiye'nin olumsuz şartlarda bile 'büyüklüğünü' görebilmesi mümkün değil!" Bankalarımıza yabancı talip çokmuş Toplantı sonrasında ben de Vogel'a, "niye bu kadar olumsuz konuştuğunu, Türkiye'de hiç mi olumlu gelişme ve potansiyel bulunmadığını" sordum. Sorumu, "Var mı?" sorusu ile cevaplayan Vogel'a bu sefer, "yani el konulan ve konulmayan bankaların biran önce Batılı finans kuruluşlarına, hem de bedavaya devredilmesinin en akılcı çözüm olduğuna sahiden inanıyor musunuz?" sorusunu yönelttim. Vogel pis pis sırıtarak, "Ben alıcı değilim!" dedi ve hemen ekledi: "Madem düşük fiyatla devrine kızıyorsunuz, o zaman 5-6 sene önce satsa idiniz ya!" İçimizi karartan toplantıyla ilgili bir başka ilginç notumuz da şu: Türk ekonomisinin görüşüldüğü konferansı, bir Japon televizyonu başından sonuna kadar çekti ve 3 muhabir ile izledi. Amerika'nın Sesi Radyosu (VOA) de takip edip kaydetti. Konferanstaki Türk gazeteciler olarak ise sadece bendeniz, NTV'den Ümit Enginsoy, AA'dan Deniz Enginsoy ve İHA'dan Evrim Öcal vardık. Konferansa yabancı ilginin fazlalığı ise "Türkiye nereye?" konusunda bizim artık kaşarlandığımızı ve acaip bir "belirsizlik istikrarına" kavuştuğumuzu gösterdi. Ama öte yandan, yabancıların, ekonomimizdeki gidişatı ve yakın gelecekteki muhtemel gelişmeleri daha bir dikkatle izlemeye başladıklarını ortaya koydu. Haydi hayırlısı, bakalım?..