Washington'a Türk çıkarması
Türk-Amerikan İş Konseyi'nin (ATC-DEİK) 20. yıllık konferansı sebebiyle gelecek hafta Washington'a büyük bir Türk çıkarması var. Her yıl yapılan bu geleneksel toplantılara hem Türk, hem de Amerika tarafından (yüksek düzeyde) yönetimden yetkililer, bürokratlar ve işadamlarından oluşan asker, sivil şahsiyetler katılır. Türk-Amerikan ilişkileri her yönüyle geniş bir zeminde tartışılır. İkili ticaret ve işbirliği imkanları araştırılır. Konferansın sağladığı en önemli fayda, her iki taraftan kalabalık bir işadamı ve yönetici topluluğunu biraraya getirmesidir. Böylece bir durum değerlendirmesi yapılır, görüş alışverişinde bulunulur. Bu tip konferanslarda zaten acil ve somut sonuçlar beklenmez. Bunun yerine toplantı ve görüşmeler daha ziyade, ileriye dönük temenni ve beklentilerin yüksek sesle dile getirilmesi şeklinde tecelli eder. Umutlar tazelenir. Zemin yoklanır. Türk-Amerikan ilişkilerinin genel havası koklanır. Bu yılki konferansın, iki farklı özelliği bulunuyor. ABD'de yeni Bush yönetimi ve bürokratları var. Bu bir anlamda yeni yönetimle geniş tabanlı bir ilk tanışma olacak. Öte yandan şu sıralar Türkiye, Cumhuriyet tarihinin en ağır krizini yaşıyor. Türkiye'yi yakından takip eden Amerikalılar'a göre bu durum, sadece ekonomik boyutu olan bir kriz değil. Politik ve ahlaki kirlenmeden, bir dizi sosyal problemlere ve çok ağır ekonomik sonuçlara kadar karmaşık sorunları ortaya koyan bir tablo var. Bu ise, 'ürkütücü' ve 'korkutucu' bir görüntü oluşturuyor. Cem ve Derviş'in zor misyonu İşte konferans, gelecek hafta (25-28 Mart tarihleri arasında) Türkiye'nin böylesine zor bir dönemden geçtiği ve ABD'de yeni bir yönetimin işbaşında olduğu bir zamanda yapılıyor. Konferansa katılanlar ise şöyle: Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş ile Dışişleri Bakanı İsmail Cem konferansa katılacaklar. ABD Ticaret Bakanı Donald L. Evans ile Beyaz Saray İdari Direktörü Andrew H. Card Jr. da konferans sırasında birer konuşma yapacaklar. İsmail Cem Washington'a, ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın resmi davetlisi olarak geliyor. Cem 30 Mart'ta Powell ile görüşecek ve öğle yemeği yiyecek. Cem Washington'da 'çok önemli temaslar' yapacak. Cem, ABD'de popülaritesi olan ve çok değer verilen bir isim. Washington'da kendisine verilen randevular da bunun açık bir ifadesi. Cem, Powell'dan ayrı olarak başkan yardımcısı Dick Cheney ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Başdanışmanı Cornellia Rice ile de biraraya gelecek. Bir Türk dışişleri bakanının bir ABD başkan yardımcısı ile görüşmesi, bildiğimiz kadarı ile ilk defa gerçekleşecek. Bu Cem'e Washington'da büyük önem ve değer verildiğinin çok açık bir göstergesi. Ankara'da ABD provası Geçen hafta Ankara'da, ilginç bir yemekli toplantı vardı. Dışarıya 'askerlerin ve dışişlerinin Kemal Derviş'i dinlemeleri-yeni ekonomik program konusunda bilgi edinmeleri' şeklinde yansıyan bu yemekli toplatının, esasında bir de ABD boyutu vardı. Zira toplantıda, ABD'deki görüşmelerde izlenecek strateji ve politikalar ele alındı. Hem İsmail Cem, hem de Kemal Derviş, ABD'deki bir dizi görüşme ve temaslarının ön provasını, bu yemekli toplantı sırasında yaptılar. Toplantıya katılanlardan Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt ve Dışişleri Müsteşarı Faruk Loğoğlu dışındakiler, gelecek hafta Washington'a geliyorlar. Yani geçen hafta Ankara'da Cem'in yemekli toplantısında yüklü Amerika gündemi öncelikli olarak görüşüldü. Ayrıca Org. Büyükanıt ABD'ye gelmiyor; ama, Genelkurmay'dan Korgeneral Reşat Turgut, Hava Kuvvetleri'nden Tümgeneral Aktuğ Atay, Kara Kuvvetleri'nden Tuğgeneral Cengiz Arslan, Deniz Kuvvetleri'nden Tuğamiral Kadir Sağdıç ile Genelkurmay'dan Albay Necdet Yatkın ve Albay Semih Ocakçı Washington'da olacaklar. Bu arada Dışişleri'nden Cem ile birlikte kalabalık bir grup da geliyor. Balkan Masası'ndan müsteşar yardımcısı Yiğit Alpogan, Ortadoğu İşleri'nden müsteşar yardımcısı Uğuz Ziyal, ABD İlişkileri'nden büyükelçi Tansu Okandan, Ekonomik İşler genel müdürü büyükelçi Bozkurt Aran ve güvenlik-NATO-AGSK sorumlusu büyükelçi Sadi Çalışlar Washington'da ABD'li meslektaşları ile görüşmeler yapacaklar. Cem'in ABD ziyaretine Dışişleri Sözcüsü Hüseyin Diliöz ile Cem'in danışmanı Engin Soysal da katılıyor. ABD'ye göre Cem'in gündemi Hafta başında ABD Dışişleri sözcüsü Richard Boucher'a, Cem-Powell görüşmesinin gündemini sordum. Boucher sorumu cevaplarken ABD açısından gündemi şöyle özetledi: -Bizim Türkiye ile çok sıkı ilişkilerimiz var. Bu sıralar bir dizi gelişmelerin içindeyiz. Irak'ı konuşacağız. Dağlık Karabağ konusu var. Türkiye bir Minsk Grubu üyesi. Nisan'ın ilk haftasında Florida'daki Aliyev-Koçeryan zirvesi ve Azeri-Ermeni ihtilafının çözümü için önemli rol oynayan bir ülke. Bu arada Avrupa Savunma ve Güvenliği (AGSK), NATO konusu da önemli bir gündem maddesi. Türkiye'nin ekonomik programları, IMF ve Dünya Bankası ile yürüttüğü çalışmalarla da yakından ilgileniyoruz. Boucher'a ayrıca "Avrupa Savunma ve Güvenlik Kimliği (AGSK) konusunda Türkiye ile ABD arasında görüş ayrılığı olup olmadığını" da sordum. Bu sorumu şöyle cevapladı: -AGSK, müttefikimiz Türkiye ile birlikte üzerinde çalıştığımız bir konudur. Avrupalılar'ı arzuladığımız noktaya getirmek için bu konuda Türkiye ile birlikte çalışıyoruz. Özetle, gelecek hafta Washington'da, 'Türkiye' konuşulacak. ABD ile ikili ilişkilerin yanında, kriz ve ekonomi, Irak, AGSK-NATO ve Balkanlar, Ermenistan ile ilişkiler, Kıbrıs ağırlıklı olarak gündemi oluşturacak. Bir taraftan Cem, diğer taraftan Kemal Derviş Amerikalılar'a, ekonomiden siyasete 'çok, ama çok şey' anlatacaklar. Ne diyelim? Kolay gelsin, Türkiyem..