Yeni dünya düzeni ve global ince ayar

Sancılı dünyamız artık eskisi gibi olmayacak. 11 Eylül terör saldırısından sonra yeni dünya düzeni daha hızlı bir şekillenmeyle oluşacak. ABD süper bir güç olarak dost düşman her ülkenin, yeni dünya düzeninin ve globalleşmenin birer parçası haline gelmeleri için, baskı ve çalışmalarını her geçen gün artırarak sürdürüyor. Bir anlamda ülkelere gerekli kalın ve ince ayarları yapıyor. Ayar için kullanılan mekanizmalar ise çok çeşitli. Her bedene ve her tıynete uyan mekanizmalar bunlar. Seç seç beğen beğen al Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, NATO, Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi kuruluşlar, bu her türlü ince ve kalın ayarların yapıldığı beynelmilel mekanizmalar. Bunlara bağlı yüzlerce komisyon ve komitelerle dünyanın her yerindeki ayar işlemleri kesintisiz sürdürülüyor. Globalleşmeye ve yeni dünya düzeninin kurulmasına katkı yapan mekanizmalar sadece bunlarla sınırlı değil elbette... ABD KONGRESİ ve Beyaz Saray yönetimleri nezdinde karar sürecinde etkili olan yüzlerce düşünce kuruluşu, lobiler, gönüllü kuruluşlar, dini cemaat ve tarikatlar, finansman merkezleri, ticaret ve mesleki teşekküller, dernekler, medya ve üniversiteler ile bağlı kuruluşları var. Bunlara Hollywood ile müzik ve eğlence dünyasının insanı global kültürün bir parçası haline getiren etkileyici ürünlerini de eklemek lazım. ABD'nin süperliği, işte böylesine iç ve dış ayar mekanizmalarına sahip olmasından ve bunlar üzerindeki ikame edilmesi güç 'nüfuzundan' ileri geliyor. Haydi Washington'a Bu öyle bir etki ve nüfuz ki, kendi ülkelerinde siyasete bulaşanlar ile politika heveslileri bile, her vesile ile Amerika'ya güven tazelemeye ya da icazet almaya, seve seve koşuyorlar. Uluslararası ticarete bulaşmak isteyenler, dünyaya Amerikan firmaları ile işbirliğine girerek açılmanın ayrıcalığını elde etmek için, her türlü fedakarlığı yapmaya hazır bekliyorlar. Washington'u her yıl milyonlarca yabancı siyasetçi, bilim adamı, iş adamı, yöneten ve yönetilen kişilerin ziyareti tesadüf olabilir mi? Herkes Washington'a bir şey almak ve bir şeylere yapışmak için, akın akın geliyor. Alabilmek için, vermesini bilmek gerekiyor. Ama bu konuda bir sıkıntı yok! Vermeye hazır müşteri öylesine bol ve sıradakiler öylesine uzun kuyruklar oluşturuyorlar ki, rekabet ve pazarlık şansı yok denecek kadar azalıyor. ABD'nin ince ayarcıları Yeni dünya düzenini maharetle oluşturan süper güç ABD'nin de, zaman zaman ince ayara ihtiyacı bulunuyor. İhtiyaç halinde bu ince ayarı da genellikle, tarihten gelen engin deneyimleri olan İngiltere ile Amerika'daki karar vericileri etkileyen bütün mekanizmalara yapışmasını iyi becermiş İsrail yapıyor. Ancak hem ABD'nin ayarlanmasında, hem de süper gücün yaptığı bilumum ince ve kalın ayarlarda etkinin kalıcılığı ve fazlalığı, 'istekli' ve 'ilgili' olmaya çok bağlı. Her ne kadar mecburi ve istek dışı ayarlar zaman zaman oluyorsa da, Washington önceliği, 'istekli' ve 'gönüllülere' veriyor. Bu açıdan bakıldığında; yeni yılın ilk ayının, ilk yarısında, Washington'u ziyaret edecek olan Yunanistan Başbakanı Simitis ile Türkiye'nin Başbakanı Ecevit'ten hangisinin daha kazançlı çıkacağını, gezi sonrasında daha iyi anlamış olacağız. Ama şimdiden söyleyebileceğimiz, her iki başbakan da bu ziyaret için fevkalade istekli görünüyor. Ne diyelim? Türk-Yunan dostluğu kazansın...