Şeytan Etkisi
8 Ağustos 2016 02:00
Dün TGRT HABER’de Latif Erdoğan Batuhan Yaşar’ın konuğuydu. FETÖ’nun İhlâs Finans’ı batırmak için çevirdiği dümenleri anlatırken programa telefonla katılan gazeteci Metin Özer de Latif Erdoğan’a şu soruyla katıldı. “Fethullah ilk mektep mezunu bir adam olarak nasıl oluyor da etrafına general, profesör, doçent, üst seviye bürokrat elit bir kadroyu toplayabiliyor?”
Bu birçok insan için de merak konusudur.
Önceki günde Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan özel bir TV kanalındaki mülakatta “Fetö ihanet şebekesinin mensupları Pensilvanya’daki şarlatana inanıyor, hayatlarını onun için yaşıyor.” dediği Fetullah Gülen’in etrafına bu kadar insanı nasıl toplayıp hipnoz ettiği muamma değil.
FETÖ çetesinin papazlarla iş birliği içinde çalışan sihir-büyü bölümünü anlatmayı sonraya bırakarak bu hipnoz olayına psikoloji profesörü Philip Zimbardo’nun “Şeytan etkisi” olarak tanımladığı “hipnoz tekniği” açısından bakalım.
Pensilvanya’da yaşananlar Zimbardo’nun “sahte mahkûmlar-sahte gardiyanlar” deneyinin ABD tarafından uygulanan ve başımıza musallat edilen versiyonudur.
Bir süre önce yayınlanan “The Lucifer Effect-Şeytan etkisi” kitabının da yazarı olan Philip Zimbardo 1971 yılında Stanford Üniversitesi’nde çalışırken gazetelere ilan vererek cezaevindeki hayatla ilgili bir psikolojik deney için erkek adaylar aradığını seçilenlere günde 15 dolar ücret ödeyeceğini açıkladı.
Zimbardo seçtiği bir grup insanı, üniversitenin bodrumunda inşa ettikleri sahte cezaevinde toplayıp gardiyan ve mahkûm olarak ikiye ayırdı. Mahkûm-Gardiyan oyun başladı ama birkaç gün sonra rol yapanlar kendilerini gerçek gardiyan ve gerçek mahkûm zannetmeye başladı. Mahkûm olanlar firar etmenin yollarını ararken gardiyan olanlar da şiddet uygulamaya başladılar.
Psikolog Zimbardo, birkaç gün içinde birkaç gardiyan ve mahkûmun ölümüyle sonuçlanan dehşet verici olaylar patlak verince deneyi yarıda keserek şu sonuca vardı.
“İnsanlara uygun şartları sağlarsanız onları canavara dönüştürebilirsiniz.”
İşte ABD Pensilvanya canavarı FETO’yu böyle yetiştirdi.
Pensilvanya deneyinde FETO gardiyan muhipleri ise mahkûm oldular. Üst akıl; kendisini Mehdi zanneden Fethullah Gülen üzerinden muhipleri eliyle 15 Temmuz günü Türkiye’de patlak veren olayları tezgâhladı. Sağladıkları uygun ortamda Pensilvanya’daki simülatif dünyadan bir sahte Mehdi ve takipçilerini ürettiler.
Bu fitnenin defteri Zimbardo’nun deneyi gibi altıncı gününde değil 12 saatte millet tarafından dürüldü.
Zimbardo’nun gardiyanları ve mahkûmları isim kullanmıyorlardı ve takma isimleri ve numaraları vardı. Maksat aklı, bireyselliği, değerleri yok edip vicdanları devre dışı bırakmaktı. Feto çetesi de aynı şeyi yaptı. Bu durumda kişilik devreden çıkıyor, insan cinayeti kolaylıkla işliyor, yakalananlar da “ben yapmadım o yaptı..” mekanizmasını devreye sokuyordu.
Şimdi tutuklanan FETO’cular da aynı şeyi söylüyor. “Ben yapmadım o yaptı..”
Philip Zimbardo, “müsait insanların ellerine güç verildiğinde onları kolaylıkla (gardiyan yapar) kötülüğe itebilirsiniz. Takipçileri (mahkûmlar) ise zamanla içlerine kapanıyor ve iyice edilgen (köle) hâle geliyorlar. İşin kötü yanı kötülükte, eziklikte bulaşıcıdır” diyor.
15 Temmuz kalkışmasındaki saldırılar için araştırmacılar “Bunlar bunu da yapmazlar dediğimiz her şeyi yaptılar” diyorlar. Kendi insanlarını tankla ezen bu çete için katliamı meşrulaştıran şey kendilerini Mehdilik hareketinin seçilmişleri olarak görmeleriydi.
Pensilvanya simülasyonu bir şarlatandan sahte bir Mehdi ve emrinde katiller çıkarmıştı.
Zimbardo’ya göre etrafımızı saran etkiler altında büyüyoruz, iyi seçim yapılmadığında kişi beyaz olarak girdiği bir kültürden siyah olarak çıkıyor. Sonra cinayetlerine bakıp “Ben yapmadım, o yaptı…” diye sıyrılmaya çalışıyorlar.
Kötülük üreten, onları ihtimamla besleyip büyütenlere malzeme olanlar Zimbardo’nun mahkûmları olmayı göze almalıdır. Tabii sonuçlarına razı olmayı da…