Fırıldak yap para kap

Hatırlarsanız Erbakan Hoca “Montaj değil ağır sanayi” diye yırtınmıştı zamanında.   

 

Haklıymış, tankımızı topumuzu yapmamız lazımmış. Vermiyorlar yoksa.

 

Güya parasını peşin ödedik, tayyarelerden haber yok hâlâ.

 

Lakin!

 

Lakin para kazanayım diyorsan iş başka. Ya çerez, şekerleme, meşrubat pazarlayacaksın, ya da estetiğe gireceksin, saç ekeceksin. Bilgisayar oyunları yeni yeni parladı, moda, gıda batmaz hayatta. 

 

Pringles, güya patates cipsi, mamullerinde patates eser miktarda. Olsun tüketiliyor çılgınca. 

 

Procter & Gamble, Pringles’i 2012 yılında Kellogg’a sattı.  2,7 milyar aldı. Düşünün koskoca Jaguar o kadar para etmedi. Volvo eh işte baş başa… 
Kellogg firmasının 17 tesisinde 25 bin kişi çalışıyor, 180 ülkede raflarda, cirosu 10 milyar dolardan fazla. 

 

İçinde Snickers’ın da olduğu Mars bir Amerikan şekerleme devi. Ayrıca evcil hayvanlar için kuru mama yapıyor. 2015 cirosu 33 milyar dolar. Yani böyle dört beş markamız olsa var ya, ihracatımız iki katına. 

ŞERBETÇİ JOHN

Coca Cola, eczacı John S. Pemberton tarafından yapılan bir şerbet.

 

Zamanla marka oluyor. İçinde ne var bilmiyoruz, muhtevası sır gibi saklanıyor, gıda bakanlıkları bile soramıyor. Saniyede sekiz bin kutu satan şirket, hükûmetleri korkutuyor. Hırslı ve saldırgan, nerede iş yapan mahallî marka varsa bünyesine katıyor. Meyve sucu Minute Maid, Hint kola markası Thums Up, soda üreticisi Barq, Smoothie, Odwalla, buzlu çaycı Fuze Beverage şimdi onda. Huiyuan Juice Group’u almak için 2,4 milyar teklif etti, ancak Çinliler gelmedi satışa. 

 

1982’de Columbia Pictures’ı (filmlerden hatırlayın) üç kuruşa aldı, 1989 yılında Sony’ye kaça sattı biliyor musunuz? 

 

3 milyar dolara. 

 

İşi bileceksin, demek ki para parayı çekiyor. 

 

Zahirde halka açık, Dow Jones ve S&P 500 borsalarında işlem görüyor. Berkshire Hathaway, Suntrust Banks, Capital World Investors, Barclays Global ve State Street Corporation’da hisseleri var ve her geçen gün büyüyor. Marka değeri 57,535 milyar dolar. Geçtiğimiz yıl daha da yüksekti (68,7 milyar dolar) ama açık oturumda Ronaldo’nun kola şişesini çevirip “Su için” demesi pahalıya mal oldu onlara. 

 

Su dedik de dünyanın taşınabilir su kaynaklarının dörtte biri The Coca-Cola Company’ye ait. 200’den fazla ülkede konsantre şuruplar ve içecek satıyor. 900’den fazla şişeleme ve üretim tesisi var. Ve en gelişmiş franchising ağı onda. Şirket 500’den fazla markaya ve 3.600 küsur ürüne sahip. Ki Coke, Fanta, Schweppes ve Sprite gibi devler var aralarında. 

SÜRÜM SÜRÜM SÜRÜN

Kozmetikçi L’Oréal’in cirosu ise yaklaşık 26 milyar dolar.

 

Estee Lauder, Shiseido,  Avon, Colgate-Palmolive’in de yüzü gülüyor. 
Easyjet, Quantum, Prima Air, Tadair, Cargo Sur, Air Comet, Air Europa Express, Andalusia Líneas, Aéreas, Air Madrid, Estonian Air gibi birçok hava yolu şirketi kriz yaşadı, bir kısmı battı.

 

İtalyan Wind Jet borç batağında, Aero Air çok zorlandı, Air Kazakhstan iflas etti bıraktı.

 

Alman Deutsche Bank bile dibi gördü. 10 ülkede 9 bin çalışan dışarıya! 
Silvergate, Silicon Valley Bank, Signature Bank ve Credit Suisse havlu attı, First Republic Bank sallantıda.

 

Oyuncakçı Lego ve Barbie’nin işleri tıkırında.

ESKİ ÇAMLAR BARDAK OLDU

Her biri alanlarında dev olan Leyland, AMC, Morris, Henschel, Krupp, Saab, Rootes Motors ile British Motors Corporation dağıldı. Hillman Sunbeam, Talbot, Humber, Singer, Commer mazide kaldı. 

 

Polonyalı Warszawa çekildi; Romanyalı Dacia, Renault’nun gölgesine girdi, Çek Skoda ve İspanyol Seat, VW sayesinde ayakta. 

 

Düşünün koskoca General Motors; Bedford, Daewoo, Hummer, Oldsmobile, Pontiac, Ranger, Saturn ve Statesman gibi markaları elinde tutamadı. 

 

Concorde süper sonic jet uçağı bitti gitti. Rusya, Tupolev’i Mikoyan, Ilyushin, Irkut, Sukhoi ve Yakovlev ile birleştirerek yaşatmayı planlıyor. 

 

Hâlbuki Toblerone, Dandy, Jelibon, Pepsi, Schweppes, Levi’s, Nike, Nivea, İpana, McDonald’s ve Nestle para demiyor paraya… Pizza ve hamburger piyasası fire vermedi daha.  

 

Sigara sanayii ise devletler kadar güçlü, ne AR-GE’ye kaynak aktarıyor, ne de elimde kalırsa endişesi yaşıyor. Sarıyor tütünü, işine bakıyor.