Geçtiğimiz nisan ayında emekli maaşı 7.500 TL’nin altında olanlara zam yapılmıştı. Yüksek primler ve kazançlar ödeyerek yüksek emeklilik maaşı bekleyen 7.500 TL üzeri maaş alanlara ise nisan ayında tek bir kuruş zam yapılmamıştır.
Oluşan memnuniyetsizliğin giderilmesi için SSK ve Bağ-Kur emeklilerine temmuz ayında yüksek refah payı sözü verilmiştir. Buna rağmen tüm emeklilere %25 oranında güncelleme yapılmıştır. Yapılan bu güncelleme kök maaşı 6 bin TL olan milyonlarca emekliye tek kuruş bile yansımamıştır.
Yine memurların maaşına yapılan seyyanen zammın 74 yıldan beri süregelen uygulamada olduğu gibi aynen yansıtılması gerektiği hâlde ayrıca seçim vaadi olarak taahhüt edilmesine rağmen bu taahhüdün yerine getirilmemesi milyonlarca memur emeklisini de üzmüştür.
Diğer yandan nisan ayında verilmeyen zammın telafi edilmemesi, kamu işçilerine %100’ü aşan zamların verilmesi, en düşük memur maaşının 22 bin TL’ye çıkarılması, asgari ücretin de %34 oranında artırılmasına karşın emeklilere sadece %25 ile sınırlı güncelleme öngörülmesi tepkileri daha da artırmıştır.
Emeklilerin geçim şartlarının kolaylaştırılması için ilgili bakanlıklarda Cumhurbaşkanımızın talimatı doğrultusunda yapılan çalışmalar uzunca bir süre beklendi. Yüksek enflasyon karşısında eriyen maaşlara güncelleme yerine 5 bin TL’lik ikramiye verilmesi yönünde düzenleme yapıldı. Maalesef bu düzenlemede de ihtiyacı nedeniyle yeniden çalışma hayatına dönen, ya da üretim faaliyetine katılanlara mezkûr ikramiyenin verilmemesi yönünde hükümlere yer verilmiştir.
İkramiye ile ilgili Kanun gerekçesinde 2023 yılı Ekim ödeme döneminde emekli maaş ödemesi yapılan sigortalı ve hak sahiplerine 5 bin TL tutarında bir defaya mahsus olmak üzere ödeme yapılarak sigortalı ve hak sahiplerinin refahlarının yükseltilmesinin amaçlandığı belirtilmektedir.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa ilave edilen geçici madde şeklinde yapılan düzenlemeye göre; 2023 yılı Ekim ödeme döneminde gelir veya aylık ödemesi yapılanlara dosya bazında 5.000 TL tutarında bir defaya mahsus olmak üzere ödeme yapılacaktır.
Bu ödeme de çalışmayan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki emekliler ile ya da ölen emeklilerin hak sahipleri dul, yetimler ile ana ve babalarına verilecektir.
5.000 TL olan ikramiyenin her emekliye aynı oranda ödenmeyeceğinin altını çizelim. Buna göre SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığından kendi çalışması nedeniyle normal emekli olanlara 5.000 TL eksiltilmeden aynen ödenecektir. Ancak;
> İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranı,
Dul-yetim ve diğer hak sahiplerine ilgili kanunlarında belirtilen hisse oranında ödeme yapılacaktır.
Örneğin 5.000 TL olan ikramiye; %50 oranında dul aylığı alan eşe 2.500 TL, %25 oranında yetim aylığı alan bir kız çocuğuna sadece 1.250 TL ödenecektir.
> İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerden, ölümü iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayanların hak sahiplerine, sigortalıya gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden hak sahiplerinin hisse oranları,
> Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranı,
Esas alınarak ikramiye verilecektir.
Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.
Gelir veya aylık almakta iken 2023 yılı Ekim ayı içinde sigortalı olarak çalışanlar ve Bağ-Kur kapsamına girecek şekilde faaliyette bulunanlar ile sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın kamuda (5335 s. Kanun uyarınca) aylıkları kesilmeksizin çalışanlara ikramiye ödemesi yapılmayacaktır.
Son olarak ikramiye ödemelerden herhangi bir kesinti yapılmadan ödeneceğini hacze konu edilemeyeceğini belirtelim.