Emekli ikramiyesinin ödenmesi ve bölüştürülmesinin esasları

Memur ve memur gibi sosyal güvenlik kapsamında bulunan kamu görevlilerinin kıdem tazminatı “Emekli ikramiyesi”dir. Bu ikramiye öncelikle sosyal güvenlik kapsamında tabi olduğu kanunun ilgili mevzuat hükümlerine göre aylık bağlanan iştirakçiye/sigortalıya, iştirakçinin/ sigortalının ölümü hâlinde ise, ölüm tarihinde aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlerine/hak sahiplerine, ölüm tarihinde aylığa müstahak dul ve yetim/hak sahibi bırakmadan ölenlerin ise kanuni mirasçılarına ödenmektedir.

Emekli Sandığı Kanunu veya SGK (5510 s. K. geçici 4. M.) kapsamına giren görevlerde çalışmakta iken, herhangi bir nedenle emekliye sevk edilmeleri üzerine, emekli/yaşlılık, malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, emekli ikramiyesi ödenmesine müstahak her tam fiilî hizmet yılı ile sınırlı olarak bu görevlerden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarı üzerinden ve aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar esas alınmak suretiyle hesaplanacak emekli ikramiyesi ödenmektedir. İştirakçiliği herhangi bir nedenle sona eren ve aylığa hak kazanma şartlarından yaş ve hizmet şartlarından her ikisinin veya birinin oluşmaması nedeniyle aylık bağlanamamış olanlardan, daha sonra bu şartların oluşması nedeniyle Kanun kapsamındaki veya (2829 s.) Kanun uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden, aylık bağlananlara, emekli ikramiyesi ödenmesine ilişkin müstahaklık şartlarının oluşması hâlinde emekli ikramiyesi ödenmesi mümkündür.

Emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanmadan veyahut toptan ödeme yapılmadan ölen iştirakçilerin, ölüm tarihindeki aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlerine, Kanunda gösterilen hisseleriyle orantılı olarak, ikramiyenin tamamı ödenecektir.

Kanunun ilgili hükümlerinde, yetim aylığı bağlaması, aylığın kesilmesi ve emekli ikramiyesi ödenmesi şartları farklı kurallara bağlanmıştır. Emekli Sandığı Kanunu veya 4/1-c kapsamında iştirakçi veya iştirakçi olma hâli, yetim aylığına hak kazanma şartları arasında sayılmamış olmakla birlikte, aylığın kesilmesini gerektiren şartlarında biri olduğundan iştirakçi çocuklara yetim aylığı bağlanmamaktadır. Dolayısıyla, ölüm tarihinde aylığa veya toptan ödemeye hak kazanma şartıyla eş ve çocuklara emekli ikramiyesi ödenmektedir. İştirakçinin/Sigortalının ölüm tarihinden sonra dünyaya gelen çocuğuna, ölüm tarihinde aylığa müstahak olmadığından dolayı ikramiye ödenmeyecektir.

 

Aynı anda hem anneden hem de babadan dolayı aylık ve emekli ikramiyesine müstahak olunması durumunda, aylık ve toptan ödemeye hak kazanan çocuklara tercih ettikleri dosyadan aylık bağlanacak, ancak her iki dosyadan da hisseleriyle orantılı olarak emekli ikramiyesi ödenecektir. Kız çocuğunun iştirakçi olması nedeniyle her ne kadar aylık bağlanmamış ise de sigortalılık aylık kesilme nedeni olup, ölüm tarihinde aylığa veya toptan ödemeye hak kazanma şartını (evli olmama) taşıdığından emekli ikramiyesi ödenirken aylık, bağlanacakmış gibi hisse oranı verilmek suretiyle emekli ikramiyesi ödenecektir.

Anne ve babanın müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın emekli ikramiyesi yönünden aşağıda yer alan açıklamalar doğrultusunda haklarında işlem yapılacaktır.

 

Kanun kapsamında görev yapmakta iken ölen iştirakçilerin, eş ve çocuklarına aylık bağlama işlemi yapılırken, kimlik paylaşım sistemi sorgulamasından Kanun kapsamında aylık aldıkları veya hayatta olmadıkları veyahut asgari ücretten fazla aylık veya gelir aldıkları tespit edilen anne ve baba hakkında herhangi bir işlem yapılmayacaktır. 

 

SGK; Kimlik paylaşım sistemi sorgulamasından hayatta oldukları ve Kanun kapsamında aylık almadıkları tespit edilen anne ve babanın SGK kayıtlarının sorgulanması neticesinde, diğer sigortalılık statüleri kapsamında aylık ve gelir almadıkları veya asgari ücretten daha az aylık veya gelir aldıkları anlaşılanlara, bir hisse oranında emekli ikramiyesi tahakkuk ettirilecek ve ikamet adreslerine yazışma yapılmak suretiyle aylığa veya toptan ödemeye hak kazanıp kazanmadıklarını araştırmaktadır. İştirakçinin ölüm tarihinden itibaren bir yıl içinde kendilerinden istenilen bilgi ve belgeleri göndermeleri ve aylık veya toptan ödemeye hak kazandıkları anlaşılanlara, aylık bağlanarak saklı tutulan emekli ikramiyesi ödenecektir.

 

Ölüm tarihinden itibaren bir yıl içinde söz konusu belgeleri göndermemeleri veya adlarına tahakkuk ettirilerek saklı tutulan ikramiyeden feragat ettiklerine ilişkin ikamet etmekte oldukları mahalle muhtarınca tasdikli feragatname göndermeleri hâlinde, söz konusu ikramiye tutarı, aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlerine hisseleriyle orantılı olarak ödenecektir. Diğer taraftan, usulüne uygun olarak düzenlen feragatname ile adına tahakkuk ettirilerek saklı tutulan emekli ikramiyesinden feragat edenlerin tekrar emekli ikramiyesi talebinde bulunmaları hâlinde, ikramiye bir defaya mahsus olmak üzere tahakkuk ettirildiğinden ve feragat nedeniyle diğer dul ve yetimlere ödendiğinden, talepleri kabul edilmeyerek reddedilecektir.

Kanun uyarınca SGK tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek emekli ikramiyelerini almadan ölenler ile ölüm tarihinde aylığa müstahak dul ve yetim bırakmadan ölen iştirakçilerin ikramiyeleri, kanuni mirasçılarına ödemektedir. Buna göre;

Kanuni mirasçılarına ödenecektir.