EYT’de mutlu final!

Bu hafta kaleme aldığımız yazımıza “EYT’de final” başlığını atmıştık. Nihayet final gerçekleşti. Çeyrek asra varan EYT meselesi tam da EYT’lilerin talep ettiği şekilde “YAŞ” şartının tamamen kaldırıldığı yönünde devletimizin en yetkilisi olan bizzat Cumhurbaşkanı’mız tarafından açıklandı.

 

Böylece 08.09.1999 tarihi ve öncesinde SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında sigortalı çalışan bütün EYT’liler diğer koşulları yerine getirmeleri hâlinde yaşları ne olursa olsun emekli olabileceklerdir.Hakikaten bu durum EYT’lileri ve ailelerini yeni yıl öncesinde mutlu eden bir çözüm olmuştur.

Cumhurbaşkanı’mız tarafından EYT ile ilgili açıklama yapılır yapılmaz çok sayıda EYT’li hemen Sosyal Güvenlik Kurumunun kapılarına dayandı. Oysaki EYT’lilerin emekli olabilmeleri için henüz EYT Kanunu yasalaşmadı.

 

Bunun için önümüzdeki hafta EYT kanun teklifinin TBMM’ye sevk edilmesi gerekmektedir. Akabinde TBMM’de ilgili komisyonlarında görüşülmesi ve genel kurulda milletvekillerinin oylarına sunulması lazımdır.

 

TBMM’de yasallaşmasının ardından Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak Resmî Gazete’de yayınlanmasını beklemek lazım gelmektedir.

 

Yayınlanacak kanun teklifinde yürürlük tarihini müteakip emeklilik müracaatı yapılacaktır. Aksi takdirde emeklilik başvurusu mümkün

değildir.

 

 

Daha önceki yazılarımızda da belirtmiş olduğumuz gibi EYT’liler homojen bir grup değildir. Genel olarak SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamında olmak üzere 3 grupta emeklilik şartlarına bakılacaktır.

 

Dolayısıyla “Yaş” şartı dışında kalan diğer emeklilik şartlarına bakılacaktır. Sigortalılık süresi açısından değerlendirme SSK’lar için geçerlidir. Bu açıdan baktığımızda kadınlar için 20 yıl erkekler için ise 25 yıl sigortalılık şartı bulunmaktadır. Bu bakımdan 08.09.1999 tarihi ve öncesinde sigortalılığı bulunan bütün SSK’lı EYT’li kadınlar bugün bile EYT yasası çıksa gerekli olan sigortalılık süresini zaten tamamlamış bulunmaktadır.

 

SSK’lı erkeklerde durum böyle değil. Örneğin 05.03.1999’da sigorta girişi olan bir EYT’li bir erkek ancak 2024 yılında sigortalılık süresini yerine getirmiş olmaktadır.

 

Normal emeklilikte prim gün sayısı açısından değerlendirildiğinde kadınlar erkeklere göre daha avantajlı olmaktadır. Zira hem Bağ-Kur’lu hem de Emekli Sandığına tabi EYT’li erkekler için 9.000 gün (25 yıl) prim gün sayısı şartı aranırken kadınlar için ise sadece 7.200 gün (20 yıl) prim gün şartı yeterli olmaktadır.

Prim gün sayısı açısında değerlendirme yaptığımızda SSK kapsamındaki EYT’lilerinhem Bağ-Kur’lu hem de Emekli Sandığına tabi EYT’lilere göre açık ara daha avantajlı olduklarını söyleyebiliriz.

 

Keza EYT Kanunu öncesinde SSK’lıların normal emekliliği için sadece 5.000 gün prim şartı yeterli bulunmaktadır.

 

EYT Kanunu ile birlikte getirilen kademeli prim şartın da bile sadece 5.000-5.975 gün prim gün sayısı aranmaktadır. Bu bağlamda her hâlükârda SSK’lılar emeklilik şartları yönünden daha avantajlı bulunmaktadır.

4/1-a (SSK), 4/1-b (Bağ-Kur) ve 4/1-c (memur) çalışması olanlara 1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli maaşı bağlanacaktır. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren çalışanların emeklilik maaşı hesaplama şekli ve oranlarının standart hâle getirildiğinin altını çizelim.Bu tarihten önce sigortalı olanlar ise son 7 yıllık fiilî hizmet süresi içinde fiilî hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması hâlinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden emekli maaşı bağlanacaktır.

 

1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı çalışmaları olanların diğer statülere göre SSK’dan daha az primle emekli olmalarının mümkün olduğunu belirtelim.

 

Emeklilikten sonra emeklilik aylığını kestirip yeniden çalışmaya başlayan SSK ve Bağ-Kur emeklilerine bağlanacak yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşacaktır.