Gurbetçi borçlanmasında en çok merak edilenler!..
Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin, Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sürelerini borçlanarak ülkemizden emekli olma imkânları bulunmaktadır.
Gerek hâlen yurt dışında bulunan gerekse Türkiye’ye dönüş yapmış ve emekli olmak isteyen çok sayıda okurumuzun en çok merak ettiği hususlar bu yazımızda cevaplanmıştır.
YURT DIŞINDA GEÇEN BÜTÜN SÜRELERİN BORÇLANILMASI MECBURİ Mİ?
Yurt dışında geçen sürelerin tamamının borçlanılması zorunlu değildir.
Müracaat sahipleri, bu sürelerin tamamını, istedikleri kadarını ya da aylık bağlanmasına yetecek kadarını borçlanabilir. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir.
Yurt dışı sürelerinden bir kısmını borçlanmış olanlar, diğer sürelerini yeni bir başvuru yapmak suretiyle borçlanabilir. Yurt dışı borçlanmasında sayı sınırlaması söz konusu değildir.
ÜLKELERE GÖRE BORÇLANMADA HANGİ BELGELER GEREKLİ?
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya işsizlik sürelerinin borçlandırılabilmesi için aşağıdaki belgelerin ibraz edilmesi gerekir;
İlgili ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş sigortalılık sürelerini gösterir belgenin aslıyla birlikte Türkiye’de yeminli tercümanlarca yapılmış tercümesinden ya da yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
İlgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgesinden
en az birinin SGK’ya ibraz edilmesi gerekir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya işsizlik sürelerinin borçlandırılabilmesi için ise;
İlgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgesinin SGK’ya ibraz edilmesi gerekir.
GURBETÇİLERİN EMEKLİ MAAŞLARI HANGİ HÂLLERDE KESİLMEKTEDİR?
Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun gereğince borçlanılan yurt dışı sürelerine göre bağlanan emeklilik maaşları, yurt dışında kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere;
Yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya,
İkamete dayalı bir sosyal sigorta ya da
Sosyal yardım ödeneği almaya başlanılan tarihten itibaren kesilmektedir.
Gurbetçilerin borçlandıkları yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, Emniyet Genel Müdürlüğünden her yıl alınmakta olan yurt dışına çıkış ve yurda giriş kayıtları dikkate alınarak SGK tarafından araştırılmaktadır.
Buna göre, SGK tarafından mezkûr yurt dışı borçlanması kanununa göre borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp 6 aydan daha uzun süre yurt dışında bulunan sigortalılar, yurt dışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını, 6 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 3 ay içinde “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi”ni SGK’nın söz konusu aylık dosyasının bulunduğu aylığı bağlamış olan sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine ibraz etmek zorundadırlar. Bu belgenin maaş alınan SGK ünitesine verilmemesi hâlinde emeklilik maaşının ödenmesi durdurulabilecektir.
Yurt dışı borçlanmasıyla emekli maaşı alanlar belirtilen yoklama belgesini gönderdiklerinde söz konusu belgede yurt dışında çalıştıklarını veya ikamete dayalı sosyal yardım ya da sosyal sigorta ödeneği aldıklarını beyan etmişlerse bu bilgiler de artık programa kayıt edilecektir. Ayrıca ilgilere ödenmekte olan aylıkların kesilmesi ya da yeniden bağlanmasına ilişkin iş ve işlemler cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.
VEKALETLE BORÇLANMA YAPILABİLİR Mİ?
İbraz edilen vekaletnamelerde “borçlanma” ve/veya “yurt dışı borçlanma” başvurusunda bulunabileceğine dair bir ibarenin yer alması hâlinde, vekil aracılığı ile borçlanma talebinde bulunulabilir.
İsa Karakaş'ın önceki yazıları...