14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili seçimleri öncesinde, başta emekli ve çalışanlar olmak üzere toplumun geniş kesimlerine vaatler verildi.
Verilen vaatler yurt içiyle sınırlı kalmadı. Gurbetçileri de ilgilendiren önemli vaatler verildi. Gurbetçileri ilgilendiren en önemli husus yurt dışı borçlanması ve emekliliğidir. Bu düzenlemeler 9 milyonu aşkın vatandaşımızı yakından ilgilendirmektedir.
GURBETÇİ EMEKLİLİĞİ
Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler, Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sürelerini borçlanarak emekli olmaktadır. Mevcut uygulamada gurbetçiler, yurt dışı borçlanması için SGK tarafından belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %45’i oranında prim ödemektedir.
Geçen yıl sonu itibarıyla ülkemizden emekli aylığı alan gurbetçilerin sayısı ve aldıkları aylığın türü aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Buna göre toplamda 725 bini aşkın vatandaş, ülkemizde emekli aylığı almaktadır.
GURBETÇİ EMEKLİ AYLIKLARININ KESİLMESİ
Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun gereğince borçlanılan yurt dışı sürelerine göre bağlanan emeklilik maaşları, yurt dışında kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere;
> Yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya,
> İkamete dayalı bir sosyal sigorta ya da
> Sosyal yardım ödeneği almaya başlanılan tarihten itibaren kesilmektedir.
Gurbetçilerin borçlandıkları yurt dışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, Emniyet Genel Müdürlüğünden her yıl alınmakta olan yurt dışına çıkış ve yurda giriş kayıtları dikkate alınarak SGK tarafından araştırılmaktadır.
Buna göre, SGK tarafından mezkur yurt dışı borçlanması kanuna göre borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp 6 aydan daha uzun süre yurt dışında bulunan sigortalılar, yurt dışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını, 6 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 3 ay içinde “3201 Sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi”ni SGK’nın söz konusu aylık dosyasının bulunduğu aylığı bağlamış olan sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine ibraz etmek zorundadırlar. Bu belgeyi maaş alınan SGK ünitesine verilmemesi hâlinde emeklilik maaşının ödenmesi durdurulabilecektir.
Yurt dışı borçlanmasıyla emekli maaşı alanlar belirtilen yoklama belgesini gönderdiklerinde söz konusu belgede yurt dışında çalıştıklarını veya ikamete dayalı sosyal yardım ya da sosyal sigorta ödeneği aldıklarını beyan etmişlerse bu bilgiler de artık programa kayıt edilecektir. Ayrıca ilgililere ödenmekte olan aylıkların kesilmesi ya da yeniden bağlanmasına ilişkin iş ve işlemler cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.
EMEKLİ OLANLARIN ÇALIŞMA PROBLEMİ GİDERİLECEK
Gurbetçilerin en önemli meselelerinden biri ülkemizde yurt dışı borçlanarak emekli olmaları hâlinde yabancı ülke mevzuatına tabi çalışma yasağıdır. Bu yasağa uymayanların maaşları yukarıda açıkladığımız şekilde SGK tarafından kesilmektedir.
Gurbetçileri rahatlatmak için emekli olduktan sonra “Mini-job” diye adlandırılan kısa süreli işlerde aylıkları kesilmeksizin çalışmalarına ilişkin kanun 2020/Haziran ayında yürürlüğe konulmuştu.
Hükûmetin yeni seçim vaadiyle ülkemizden yurt dışı borçlanarak emekli olan gurbetçilerin yapılacak yeni düzenleme ile birlikte artık tam süreli çalışmaları hâlinde emekli maaşları kesilmeyecektir.