Hükûmetin "Vergi Torba Kanunu"yla neler değişiyor?

İktidar milletvekilleri tarafından kamuoyunda “Vergi Torba Kanunu” olarak bilinen “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM’ye intikal ettirildi.

 

Hâlen TBMM komisyonlarında işlem görmekte olan kanun teklifiyle hükûmetin ekonomik hedef ve politikaları muvacehesinde; Etkin, basit ve daha adil bir vergi sistemi oluşturmak, doğrudan vergilerin payını artırmak, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı teşvik etmek, sürdürülebilir büyümeyi desteklemek, kamu finansmanını kalıcı kaynaklarla sağlamak, hedefleri doğrultusunda başta temel vergi kanunları olmak üzere 9 kanunda yeni düzenlemeler öngörülmektedir.

 

Bu yazımızda bahse konu kanun teklifinde göze çarpan yenilik ve değişikliklere yer verilmiştir.

 

 

KAYIT DIŞILIKLA MÜCADELE HIZLANACAK!

Hazine ve Maliye Bakanlığı, daha şimdiden özellikle kayıt dışılıkla mücadele için 2024 yılını âdeta vergide denetim yılı ilan ederek 81 ilin tamamını kapsayacak şekilde denetimleri dört bir koldan yoğunlaştırdı.

 

Bu çerçevede hazırlanan Kanun Teklifinde; Vergilemede güvenliğin sağlanması ve kayıt dışılıkla mücadele, vergi adaletinin güçlendirilmesi ve dolaysız vergilerin payının artırılması, vergiye uyumun artırılması, bazı istisnaların kaldırılması, bazı istisnaların da uygulanma şeklinin değiştirilmesi Cezaların ve tahsilat etkinliğinin artırılması hedeflerine hizmet etmek üzere vergi mevzuatı ile ilgili kanunlarda düzenleme yapılmaktadır. 

 

Vergi güvenliğinin sağlanmasına hizmet eden düzenlemelerin başında, uluslararası model kuralları ile uyumlu olarak çok uluslu şirketlerde asgari kurumlar vergisi (Küresel Asgari Kurumlar Vergisi) uygulaması ve bu uygulamayla birlikte yerel asgari kurumlar vergisi düzenlemeleri yer almaktadır.

 

 

ÇOK ULUSLU ŞİRKETLERE VERGİ

Çok uluslu şirketlerde asgari kurumlar vergisi faaliyet gösterilen her bir ülke bazında belirlenen efektif vergi oranının %15'in altında olduğu durumda, o ülkede doğan kârlara tamamlayıcı vergi uygulanmaktadır. Bu muvacehede ülkemizde faaliyette bulunan çok uluslu şirketlerden bu şekilde asgari vergi alınmaması durumunda alınmayan vergi diğer ülkeler tarafından alınacaktır.

 

Teklifte, "Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi” başlıklı bölüm eklenmesi öngörülmekte, geçiş düzenlemelerinin yapıldığı ilave bir geçici madde ile birlikte yeni bir müessese ihdas edilmektedir. Böylece çok uluslu şirketlerde asgari kurumlar vergisi uygulaması mevzuatımızda yer alacaktır.

 

 

İNDİRİM VE İSTİSNALAR MERCEK ALTINA ALINACAK

Ülkemizde kurumlar vergisi genel oranı %25'dir. Beyan edilen kazanç üzerinden indirim ve istisna uygulamaları nedeniyle hesaplanan ve ödenen kurumlar vergisi bu oranın çok altında kalmaktadır. Bu bağlamda, beyan edilen kazanç ile matrah arasında bir bağ kurulmak suretiyle ödenmesi gereken asgari bir vergi ihdas edilmesi önerilmektedir. Ayrıca, yap işlet devret modeli ile kamu özel iş birliği projeleri kapsamında yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak kurumlar vergisi oranı %30'a çıkarılmaktadır.

 

 

KIYASLAMA YOLUYLA VERGİLENDİRME

Ticari ve mesleki kazanç nedeniyle gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerinin hasılatlarına yönelik düzenli şekilde yapılacak tespitlerin matrahları ile kıyaslanması, elde edilen bulgular ile beyan edilen matrah arasındaki uyumsuzlukların izaha konu edilmesi yönünde ilave bir güvenlik müessesesi getirilmektedir.

 

Teklifte önerilen bir diğer vergi güvenlik müessesesi ise gelir ve kurumlar vergisinde bazı ödemelerin tevkifat kapsamına alınabilmesi için yetki düzenlemesidir.

 

Söz konusu düzenlemeler, vergi güvenliğine, kayıt dışılıkla mücadeleye, vergi adaletini güçlendirmeye ve dolaysız vergilerin payının artırılmasına katkı sağlayacaktır.

 

Kapsamlı düzenleme içeren “Torba Kanun”un diğer maddeleri bir sonraki yazımızda değerlendirilecektir.