Kurban Bayramında çalışanların hakları…

Mübarek Ramazan Bayramının ardından Kurban Bayramını da tüm İslam Âlemiyle birlikte kutlayacağız... Kurban Bayramının yaz ayına denk gelmesi ve uzun süreli olması nedeniyle kimi vatandaşlar memleketlerinde kimi tatilde kimi de çalışarak geçirecek…

Diğer yandan hükûmetin bu hafta sonuyla takip eden haftanın tüm günleri dahil olmak üzere 9 günlük tatil etmesi tüm çalışanları sevindirdi. Birçok okurumuz 9 gün tatil yapıp yapamayacağını, bugünlerde çalışırsa ne kadar ücret alacağını merak etmektedir.

Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde 23 Haziran Cuma akşamından, 3 Temmuz Pazartesi sabahına kadar 9 gün tatil olacağını ilan etti.

 

Hafta tatili ile Kurban Bayramını aradaki Arife günüyle birleştiren 9 günlük tatilin sadece Kamu kesimi için geçerli olduğunu özel sektörü bağlamadığının altını çizelim. Ancak özel sektör işverenleri istemeleri hâlinde elbette işçilerine 9 günlük tatil yaptırabilir. Bunu aradaki çalışma günlerini; işçilerle yapacakları diyalog neticesinde yıllık izin, ücretsiz izin veya telafi çalışması hâlinde alternatiflerle değerlendirebilirler.

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre Kurban Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür. Buna göre Arife günü önümüzdeki salı günü saat 13.00’te başlayacaktır. Bayramın son günü ise 1 Temmuz 2023 Cumartesi günü sona erecektir. Arife günü ile birlikte toplamda dört buçuk günlük Kurban Bayramı günleri tüm çalışan işçiler açısından da aynı zamanda resmî tatildir. Kurban Bayramında işçilerin çalışıp çalışmamasına göre özel hakları bulunduğundan, yapılacak ödemelerin hesabı da özellik arz etmektedir.

 

İş hukukumuzda dinî bayram günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. 

 

Kurban Bayramında çalışıp çalışmayacağı toplu veya ferdî iş sözleşmesiyle işçi ve işverenin anlaşmasıyla belirlenebilir. Belirtilen akitlerde hüküm bulunmaması hâlinde bahse konu günlerde çalışılması için çalışanın onayının alınması mecburidir. Çalışanın onay vermemesi hâlinde bayram günlerinde rızası hilafına çalıştırılamaz. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;

Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir. 

 

Örneğin bir otogarda çalışan Veli Bey, aylık 12.000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 400 TL’dir. Veli Bey, her bir bayram günü çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılacaktır. Ancak örneğimizdeki Veli Bey, tatil yapmayarak çalışırsa; o gün için 400 TL yerine 800 TL’ye hak kazanacaktır. Bu durumda Veli Bey, dört buçuk günlük (Arife günü için yarım günlük) Kurban Bayramı Arifesi ile bayram günlerinin tamamında çalıştığını varsayarsak bugünler için (4,5X400=) 1.800 TL kazanacaktır. Böylece örneğimizde adı geçen Veli Beye (3,5 günü Haziran ayına denk geldiğinden) 2023 Haziran ayı için toplamda 13.400 TL, bayramın son günü 1 Temmuz Cumartesi gününe denk geldiğinden 1 gün için Temmuz maaşına 400 TL ilave edilerek ödeme yapılması gerekecektir. Diğer yandan bu ücret artışının SGK emekliliğinde de faydası olacaktır.

Bayram günü olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.

 

Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her hâlükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır. Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.

***