Memurun yabancı uyruklu eşine maaş bağlanır mı?

21 Ağustos 2024 02:00 | Güncelleme :20 Ağustos 2024 22:19

A -

A +

SGK uygulamasında genel olarak ölen sigortalının eşine gerekli prim ve sigortalılık süresi varsa dul maaşı bağlanmaktadır. Eşin evlenmemesi şartıyla çalışıyor olması ya da kendi çalışmalarından dolayı emekli olması da bu durumu değiştirmemektedir.

Ölen 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalıların resmî nikâhlı dul eşlerine maaş bağlanması açısından bir ayrım da söz konusu değildir.

2008/Ekim ayı öncesinde memur ve memur gibi sosyal güvenlik kapsamında bulunan kamu görevlilerinin dul eşlerine emeklilik maaşı bağlanması ise Emekli Sandığı Kanunu’na göre yapılmakta olduğundan diğer tüm sigortalılardan farklılık arz etmektedir. Memur iştirakçinin ölümü hâlinde yabancı eşine maaş bağlanması ile boşanma aşamasındaki eşine dul maaşı bağlanıp bağlanmayacağı hususlarına; okuyucularımızdan gelen sualler çerçevesinde bu yazımızda yer verilmiştir.

YABANCI EŞE MAAŞ BAĞLAMA ŞARTLARI

Emekli Sandığı Kanunu uyarınca Türk vatandaşları ile evli yabancı uyruklu kadın eşlere, dul aylığı bağlanabilmesi için, dul olma yönündeki genel şarta ek olarak, Türkiye’de ikâmet ettikleri sürece mütekabiliyet esası dikkate alınmak suretiyle, yani vatandaşı oldukları ülke mevzuatının, o ülke uyruğundaki bir kişi ile evlenmiş olan vatandaşlarımıza aylık bağlanmasına imkân tanıyor olması gerekmektedir.

Diğer taraftan, anılan kanunda ölüm tarihinde yabancı uyruklu olmaları nedeniyle mütekabiliyet esasları çerçevesinde aylık bağlanamayan dul eşlerin, Türk vatandaşlığına geçişini düzenleyen Türk Vatandaşlığı Kanunu çerçevesinde sonradan Türk vatandaşlığına geçmeleri hâlinde, bu defa genel hükümler esas alınarak SGK’ya yapacakları müracaatları üzerine aylığa hak kazanacakları yönünde herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Bu kapsamda, yabancı uyruklu eşlere Türkiye’de ikamet etmeleri şartıyla mütekabiliyet esaslarına göre aylık bağlanacak olmakla birlikte, eşlerinin ölüm tarihi itibarıyla yabancı uyruklu olmaları nedeniyle mütekabiliyet esasları çerçevesinde aylık bağlanamayan yabancı uyruklu kadın eşlerin, ölüm tarihinden sonra herhangi bir nedenle Türk vatandaşlığına geçmeleri hâlinde, başka bir ifadeyle sonradan Türk vatandaşı olsalar dahi, eşlerinin ölüm tarihinde söz konusu kanunda aranılan şartları taşımadıklarından aylık bağlanmayacaktır.

SOSYAL GÜVENLİK ANTLAŞMALARI ÖNEMLİ

Sosyal Güvenlik Antlaşmasına taraf olduğumuz ülke vatandaşı olan kadın eşe, aylık bağlarken mütekabiliyet esaslarına göre değil, sözleşme hükümlerine göre işlem yapılmaktadır. Kanunla yalnızca yabancı uyruklu kadın eşlere aylık bağlanmasına ilişkin esaslar belirlendiğinden, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke vatandaşı olan erkek eşler hariç yabancı uyruklu erkek eşlere mütekabiliyet esasları dikkate alınarak dul aylığı bağlanmayacaktır.

BOŞANMA AŞAMASINDAKİ EŞE MAAŞ BAĞLAMA DURUMU

Boşanma, evlenmenin yasal olarak sona erdirilmesidir. Yani, erkek ile kadının, hukuki bir kararla evliliklerini tamamen sona erdirmeleridir. Buna göre boşanma kararı kesinleşmeden eşlerden birinin vefatı ve devam eden dava sürecinde vefat tarihinden sonra kanun yollarına başvurulmaması veya başvuru için gerekli sürenin dolması veya söz konusu kanun yollarında vefat olayı dikkate alınmaksızın davanın karara bağlanması ve bu nedenlerle verilmiş olan boşanma kararının kesinleşerek, boşanma kararının nüfusa tescil edilmiş olması hâlinde;

Boşanma kararı vefat tarihinden sonra kesinleşmiş olsa dahi, bu durumun nüfusa tescil edilmesi hâlinde boşanma kararı esas alınacaktır.
Boşanma kararının kesinleşme tarihi esas alınarak ölüm tarihini takip eden ay başından, kararın kesinleştiği tarihi takip eden ay başına kadar geçen süre için aylık bağlanacaktır.
Kararın kesinleştiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylığı kesilecektir.
Vefat olayının iştirakçi veya açıkta iken ölüm kapsamında bulunması hâlinde eşin ölüm tarihi itibarıyla aylığa müstahak hak sahibi kapsamında değerlendirilmek suretiyle, varsa diğer yetimler ile birlikte emekli ikramiyesi tahakkuk ettirilecektir. Boşanma kararının kesinleşme tarihi ile ölüm tarihinin aynı ay içerisinde gerçekleşmiş olması ve ölüm tarihinin kesinleşme tarihinden önce olması hâlinde ise, eşe aylık bağlanmayacak, ancak ölüm tarihi itibarıyla aylığa müstahak hak sahibi kapsamında değerlendirilmek suretiyle, iştirakçi veya açıkta iken ölüm hâllerinde emekli ikramiyesi tahakkuk ettirilecektir.

Boşanma kararı kesinleşmeden eşlerden birinin vefatı ve devam eden dava sürecinde vefat tarihinden sonra boşanma kararının kesinleşmesi ve nüfusa tescil edilmesi sonrasında, hayatta kalan eşin açtığı dava sonucunda kesinleşen boşanma kararının kaldırılması yönünde talepte bulunulması, talebin uygun görülerek kesinleşen boşanma kararının kaldırılmasına karar verilmesi hâlinde;