Müteşebbis gençlerin SGK ve maliye teşvikleri artırıldı

Günümüzde istihdamın artırılması ve işsizliğin önlenmesi tüm ülkelerin başta gelen meselelerinden biridir. Ülkemizde özelikle 15 yılda kalifiye iş gücünün artırılmasına yönelik çok sayıda tedbirler alınmıştır. Ancak bu tedbirlerin tek başına yeterli olmadığı özelikle müteşebbis sayısının artırılması ile istihdamın artışının hızlanacağı düşüncesi egemen olmaya başlamıştır. Bu saikle hâlihazırda işverenlere sağlanan 20’ye yakın teşvik ve destekten biri de gençlerin girişimcilik yönünü öne çıkaran destekler gelmektedir. Bu amaçla 2018 yılında yayımlanan Torba Kanun’la ekonomik büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve üretimin en önemli kaynaklarından biri olan genç müteşebbislere Bağ-Kur prim teşviki ve vergiden muafiyet öngörülmüştür. Uygulama 01 Haziran 2018 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Bu teşvik uygulaması Gelir Vergisi Kanunu kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanmak suretiyle vergi teşvikinden faydalanan mükelleflerinden, mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanların 1 yıl süreyle aylık prime esas kazançları günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katını geçmemek üzere devlet tarafından karşılanmaktadır.

 

Asgari ücret artışı ile birlikte genç girişimlerin ödeyeceği Bağ-Kur prim maliyeti de artmıştır. Ancak taban üzerinden devlet tarafından karşılanacaktır. Yine yüksek enflasyon karşısında eriyen 75 bin TL gelir istisnası da yükseltilmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olmak gerekmektedir. Kapsamda bulunanlardan ise Bağ-Kur (4/1-b) kapsamında ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişiler yararlanabilecektir.

Bu teşvikten faydalanmak için işe başlamanın Gelir Vergisi Kanunu gereği olarak kanuni süresi içinde bildirilmiş olması gerekmektedir. Sigortalının işe başlamasını kanuni süresinde bildirmiş olmasına rağmen SGK tarafından sonradan geriye dönük tescil işlemi yapılması hâlinde vergi kaydının başladığı tarih itibarıyla sigortalı, prim teşvikinden faydalandırılacaktır.

 

Faydalanmak için gereken diğer bir şart ise kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi gerekmektedir. Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmayacaktır. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hâli hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması gerekmektedir. Diğer şartlar ise;

Adi ortaklık veya şahıs şirketi kurmak suretiyle faaliyette bulunan mükellefler, tüm ortakların ayrı ayrı istisna şartlarını taşımaları şartıyla vergi teşvikinden ayrı ayrı yararlanabilir. Ortaklardan herhangi birinin istisna şartlarını taşımaması hâlinde, diğer ortaklar da vergi teşvikinden yararlanamayacaktır.

Bu teşvikten yararlanmak isteyen sigortalıların, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalandığına dair sorgulamanın SGK ile Gelir idaresi Başkanlığı arasında karşılıklı veri transferi aracılığı ile internet üzerinden yapılmasına istinaden tescil işlemleri yapılacaktır. Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı ile karşılıklı veri transferi yapılıncaya kadar teşvikten yararlanmak isteyen sigortalının Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesi kapsamında kazanç istisnasından faydalandığına dair belgeyi bağlı bulunduğu vergi dairesinden alarak sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Prim teşvikinden yararlanan sigortalıların aylık prime esas kazançları, günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katı olarak belirlendiğinden bu kapsamdaki sigortalıların daha yüksek beyanları sosyal güvenlik il müdürlüklerince/sosyal güvenlik merkezlerince kabul edilmeyecek. Beyan girişi yapılsa dahi aylık prime esas kazançları, günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katı üzerinden tahakkuk ettirilecektir. Sigortalılar söz konusu teşvikten tescil tarihinden itibaren bir yıl süreyle yararlandırılacaktır.

 

2023/Temmuz ayında asgari ücrete yapılan %34’lük artışla birlikte genç girişimcilere her ay 3.957 TL tutarında ödemek zorunda oldukları Bağ-Kur primini devlet karşılamaktadır. Yıllık toplam avantaj ise 47 bin 485 TL’ye ulaşmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan genç girişimcilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren 3 vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançlarının gelir vergisi tarifesinin 2. diliminde yer alan tutara kadar olan kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir. Buna göre genç girişimci kazanç istisnası tutarı (75.000 Türk lirası) yapılan değişiklikle birlikte gelir vergisi tarifesinin ikinci diliminde yer alan tutar olarak değiştirilmiştir. Bu meyanda 2023 yılı için uygulanacak istisna tutarı 150.000 TL’ye yükseltilmiştir. Bu tutar her yıl güncellenmektedir.