Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan normal emeklilik için başta yaş şartı olmak üzere sigortalılık süresi ve prim şartlarının ikmal edilmiş olması gerekmektedir.
Bununla birlikte “yaş” şartı aranmadan çok az primle erken emeklilik sağlayan psikiyatri hastalıklarından dolayı erken emeklilik yollarına kaldığımız yerden devam ediyoruz...
SGK, en çok hangi hastalıkları olanları malulen emekli yapmaktadır? Sorusunun cevabıyla ilgili yaptığımız araştırmada ilginç neticelere vardık.
Yukarıdaki tabloda yer verdiğimiz 2018 yılı istatistiklerinde birden fazla hastalıkları bulunan çalışanlar malulen erken emeklilikte %21,4 oranı ile açık ara ilk sırada bulunmaktadır. Bu çalışanları ikinci sırada %16,8 oranı ile onkoloji diğer bir ifade ile kanser hastaları izlemektedir. 2017 yılında üçüncü sırada kalp hastalıkları gelmekte iken en son verilerde bu hastalıkların yerine nöroloji hastaları, dördüncü sırada psikiyatri hastaları yer almıştır. Kalp hastalıkları ise beşinci sıraya geriledi. Bu hastalıkları ise sırasıyla göz, solunum yolları hastalıkları ile aşağıdaki tabloda yer verilen hastalıklar izlemiştir.
2019 yılı istatistiklerine bakıldığında ise ilk sırada yer alan birden fazla hastalığı bulunan çalışanlar yerine onkoloji hastalarının yer aldığı görülmektedir. Malulen emeklilik denilince genellikle bedensel rahatsızlıklar akla gelmektedir. Yukarıda yer verdiğimiz tablolarda görüleceği üzere malulen emekliler arasında psikolojik hastalıkları olanların önemli bir yere sahip olduğu açıkça görülmektedir.
Psikiyatri hastalarının en çok malulen emekli olanlar arasında 2017 yılında 4. sırada, 2018 yılında 3. sırada yer bulduğu görülmektedir. 2019 yılında ise 2. sıraya kadar yükseldiği görülmektedir. En çok maluliyet verilen hastalıklar arasında psikiyatri hastaları 2018 yılında %12,3 iken 2019 yılında %24’e kadar yükselmiştir. Bu durumda bir yıl içinde malulen emekli olan psikiyatri hastalarının sayısı %100’e yakın artışla deyim yerindeyse âdeta patlama yaşamıştır. Bu durum izleyen yıllarda da değişmemiştir. En son yayımlanan istatistiklerde de psikiyatri hastaları malulen emeklilikte ikinci sıradaki yerlerini korumuştur.
Psikolojik rahatsızlıkları olanların malulen veya engelli erken emeklilik alternatifleri bulunmaktadır. Malulen erken emeklilik için en önemli şart psikolojik hastalığın ilk defa sigortalı olunan tarihten sonra ortaya çıkmış olması gerekmektedir. Engelli emekliliğinde ise böyle bir şart bulunmamaktadır.
Malulen emeklilikte çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybetmiş olmak temel şarttır.
Engelli emeklilikte ise %40 oranında kayıpları olanlar da emekli olabiliyor.
Yukarıda saydığımız hastalıklarından birine veya birkaçına yakalanmış olup 10 yıllık sigortalılık süresi ile toplam olarak 1800 gün malullük sigortası primi ödemiş olan sigortalılar bağlı bulundukları SGK müdürlüklerine müracaat edip maluliyet tespitinde bulunabilirler
SGK, %60 oranında maluliyet kararı verirse hemen emeklilik mümkündür. %60 altında ancak %40 ve üzeri engelliliği olanlar ise engelli emeklisi olabilirler. Bunun için sigortalı işe giriş tarihi ve engellilik oranına göre değişen sigortalılık süresi ve prim gün sayısının bulunması gerekmektedir.
Çalışma gücü kayıp oranı ne kadar az ise daha çok prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları aranmaktadır.
İsa Karakaş'ın önceki yazıları...