Temmuz asgari ücretinin neti, brütü ve işverene maliyeti...

Asgari ücret; Arapça en az, en düşük ücret anlamına gelmektedir. Bu ücret ülkemizde 7,5 milyonu aşkın işçiyi doğrudan doğruya etkilemektedir. Asgari ücrete yakın ücret alanları da hesaba kattığımızda 11 milyonu aşkın işçiyi doğrudan ya da dolaylı olarak yakından ilgilendirmektedir. Diğer yandan mihenk taşı gibi diğer çalışanların ücret dengelerinin belirlenmesinde de göz önünde tutulmaktadır.

 

İş mevzuatımız gereği asgari ücretin işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekmektedir. Bu sene başında asgari ücret %54,6 oranında güncellenmişti. Bu yüksek artışa rağmen asgari ücret, maalesef daha 6 ay geçmeden enflasyon karşısında erimiştir. Bunun üzerine 01 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yeni asgari ücret %34 oranında tekrar güncellenmiştir. Yeni asgari ücret işçiler için gelir kaynağı olduğu kadar aynı zamanda işverenler ile kendi primlerini yatıran vatandaşlar için maliyet anlamına gelmektedir.

 

 

 

 

 

*Yukarıdaki hesaplamada %20,5 olan işveren SGK uzun vadeli sigorta kolları priminden %5 oranındaki SGK teşviki düşürülerek hesaplama yapmıştır. Dolayısıyla kaçak ya da sahte sigortalı çalıştıran veya SGK prim borcunu ödemeyen işverenlerin maliyeti %5 daha fazla olacaktır.

Diğer taraftan kaçak ve sahte sigortalı çalıştırmayan ve yasal yükümlülüklerini yerine getiren özel sektör işverenlerine belirli şartlarla aylık 500 TL asgari ücret desteği de verilecektir. Bu rakam da göz önünde bulundurulduğunda asgari ücretin işverene maliyeti 15 bin 262 TL’ye kadar düşmektedir.

 

Yasa gereği asgari ücretin bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılmaktadır.

 

İşçilere, Asgari Ücret Komisyonca belirlenen ve Resmî Gazete’de yayımlanan asgari ücretlerden daha düşük ücret ödenmesi kanunen yasaklanmış durumdadır. Bu konuda işçinin iradesi ile iş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulsa bile geçerli olmayacaktır.

Genel olarak asgari ücretten işçi hissesi olarak %15 oranında SGK ve işsizlik sigortası, %15 oranında gelir vergisi kesilmektedir. Bu kesintilere damga vergisi de ilave edildiğinde toplamda 4 kalemde kesinti yapılmaktadır.

 

En düşük gelir grubunda yer alan asgari ücretlilerden %30’dan fazla kesinti yapılmasının adil olmadığını önceki yazılarımızda birkaç kez gündeme getirmiştik. 01.01.2022-31.12.2022 döneminde uygulanacak olan asgari ücretten %15 oranındaki gelir vergisi ile %0,79 oranındaki damga vergisi kesintisi yapılması uygulaması yürürlükten kaldırılmıştı. Bu uygulama 2023 yılında da devam ettirildiğinden 01 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olan asgari ücretten de gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Bu durum istihdamın korunması ve işverenlere ilave yük bindirmeyen son derece isabetli ve hakkaniyete uygun olmuştur.

Diğer yandan asgari ücret artışı yapılırken İşsizlik Sigortası Fonu ile SGK’ya ilave yük getirilmemesi de bu Kurumların aktüeryal dengeleri açısından olumlu bulduğumu ifa edeyim.

Her yıl değişen asgari ücrete bağlı olarak asgari geçim indirimi (AGİ) tutarları da değişmektedir. Keza asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarının;

Oranında uygulanmaktadır. Okuyucularımız haklı olarak 2023 yılı için AGİ alıp almayacaklarını sual etmektedir.

 

Hemen belirtelim asgari geçim indirimi (AGİ) çalışanın ödediği gelir vergisi tutarı esas alınarak hesaplanmaktadır. 2022 yılı asgari ücretinde olduğu gibi 2023 asgari ücretinden de gelir vergisi kesilmeyeceğinden doğal olarak çalışanlar 2023 yılında da temmuz ayı dâhil olmak üzere hiçbir ay için asgari geçim indirimi (AGİ) alamayacaklarıdır.