14 Mayıs nostaljisi...

Hezar teessüf! Vaktiyle, ülkeyi yöneten elitler, Zati Sungur'u bile pes ettirmiş. Nasıl mı? Doğan Nadi, 1946 seçimlerini şöyle özetlemiş: Meşhur hokkabaz Zati Sungur, İzmir'i terk etmiş. Ayol ne oldu? Güzel güzel temsiller verirken, niye birden bire kaçtı? Merak ettik. Telgraf çektik. Şu cevap geldi: -Rey sandıklarının başında yapılan numaraları gördükten sonra, bana iş kalmadı! "Görülen lüzum üzerine" tatbikata konulan "açık oy-gizli tasnif", Demokrat Parti'liler tarafından çok veciz bir biçimde eleştirilmiş ve denmiş ki: "Bu memlekette, seçim işlerini Halk Partisi idaresinden alarak, Türk hakimlerine tevdi etmek lâzımdır. Hürriyet, tevzie tâbi ithal mal değildir. Hükümet, unu, ekmeği basmayı dağıttığı gibi, hürriyeti de taksit taksit dağıtamaz!"(*) *** Fesat karıştırmamak kaydıyla, seçim, demokrasinin omurgasıdır. 14 Mayıs 1950'de "açık oy-gizli tasnif"ten "gizli oy-açık tasnif"e geçmisiz. Bazı sivil toplum kuruluşları, 14 Mayıs'ı "demokrasi bayramı" ilân etmiş. Bu yıl, demokrasinin 56. yılını kutlayacaklarmış. Doğrusu, beğenmedim. Bize göre, "festival" ya da "karnaval" organize etmek, daha anlamlı olurdu! Söz kimin? 2002 yılında, Beyoğlu İstiklal Caddesi'nde bir Sanat Galerisi'nde "Türkiye'de Seçim Afişleri" sergisi açıldı. Sergiye gidemedim. Bir arkadaşım gezmiş. Hangi afişten etkilenmiş, biliyor musunuz? Bir el, avuç içi, size dönük, üstünde bir yazı: -Yeter! Söz milletindir! Demokrat Parti, 27 yıllık "Tek Parti" iktidarına, halkın tepkisini, siyasi tarihimize ve hafızalarımıza kazınan bu kelimelerle seslendirmiş. Tepki, etkisini göstermiş ve millet, 14 Mayıs 1950'de "Yeter!" demiş. Peki, "söz" millete geçmiş mi? -Hayır! Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kuruldu; 1950, 1954 ve 1957 seçimlerinde, sildi süpürdü. 27 Mayıs 1960'ta, bir darbeyle, iş başından uzaklaştırıldı. Slogan, toplumdaki titreşimleri yakaladığı ölçüde, başarılı oluyor. Ne var ki, sadece slogan ile, "söz" milletin olmuyor; "iktidar" olunsa da "muktedir" olunamıyor. Eskitemedik! "Yeter! Söz, milletindir!", yılların eskitemediği bir slogandır. Bazı siyasi partilerimizin iktidara taşınmasında, önemli katkıları olmuştur. Bu duruma sevinmek değil, üzülmek gerekir. Batı demokrasilerinde, böyle bir slogan, kitleleri dalgalandırmaz; seçim kazandırmaz. Demokratik bir ülkede, "Söz, milletindir!" denilemez. Demokrat Parti'nin sloganı geçerli oldukça, "demokrasi komada" demektir. Böylesine diri bir slogan, kitleleri heyecanlandırmıyorsa, o ülkede ya "demokratik refleksler" dumura uğramıştır ya da gerçekten "Söz, milletindir!"; dolayısıyla, hatırlatmaya gerek yoktur. *** Ne diyelim? AB'ye aday Türkiye'de, başka konuları tartışmak dileğiyle... ..... (*)Tekin Erer: Türkiye'de Parti Kavgaları Cilt:1 s.142-185, İstanbul 1963