Artçı ne zaman?

Depremden sonra soruyoruz: -Öncü mü, artçı mı? Finansal çalkantılardan sonra da, piyasalar kaşınıyor: -Öncü mü, artçı mı, trend oluşturur mu? Aslında en güzel ve en kapsamlı cevabı, deprem uzmanı bir akademisyen, iki yıl önce vermişti: -Öncü olup olmadığını, artçı gerçekleştikten sonra anlarız! Her şeyi açıkladığı için, hiçbir şeyi açıklamayan böyle bir cevaptan, iktisatçılarımız ve politikacılarımız sık sık yararlanabilir; halkımız tenevvür eder! "Öncü mü, artçı mı?" türünden bir refleks, bize 2000 yılından miras kaldı. Hatırlanacağı gibi, Kasım 2000 krizi "öncü", Şubat 2001 kasırgası "artçı" diye nitelenmişti. O zamandan beri, "öncü ve artçı" diye kategorize edilebilecek bir krizimiz olmadı. Ne var ki, 2002'den bu yana, Mayıs- Haziran 2006'da yaşadığımız şiddetli çalkantıda dahil olmak üzere, tam 8 defa silkelendik. Geçen hafta başında tetikleneni de sayarsak, sayı dokuza çıkıyor. Para ve sermaye piyasalarının oyuncuları, reel kesimin aktörleri, küresel piyasaların kaprisini daha yoğun bir biçimde hissetmeye başladı. Küresel likiditede ortaya çıkan savrulmaları ihmal edemiyoruz. Hemen belirtelim ki, dış şoklara hangi ortamda yakalandığımız hususu, çok önemli ve çok belirleyici. Dolayısıyla, dalgalanmayı önlemek mümkün değil, ama daha az hasarla atlatabilmek mümkün. ? Panik yok! 2007 başında, Türkiye ekonomisini değerlendiren yabancı yatırım bankaları, üç tane buluttan bahsediyor ve ilave ediyordu: "Merak etmeyin, bulutlar dalgalanma getirebilir; ama kaos ve fırtına olmaz!" Bulutlardan ikisi belli; Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimler olmak üzere, iki tane kritik siyasi dönemecimiz var. Üçüncüsü daha müzmin bir bulutu, Türkiye'nin, AB ve ABD ilişkilerindeki inişleri ve çıkışları, yani dış politikayı simgeliyor. Bu görüş, geçerliliğini aynen koruyor. Yapılması gereken belli. Ekonomi, seçim öncesinde olduğu gibi, seçim sonrasında da, "IMF ve AB" çıpalarıyla yol almak zorunda. **** İsterseniz, biraz gevşeyelim. Murphy Kanunları, piyasa oyuncularımıza ilham verebilir. Nasıl mı? Mesela şöyle: * Düşman ateş menzilindeyse, sen de öylesin demektir. * Muharebenin (finansal kaosun!) ilk birkaç saniyesinde hiçbir planın geçerliliği kalmaz. * Denetlemeye hazır hiçbir birliğin,muharebeden başarılı çıktığı görülmemiştir. * Muharebeye hazır hiçbir birliğin, denetlemeden geçtiği vaki değildir. * Profesyonellerin ne yapabileceğini kestirebilirsiniz,ama dünya amatörlerle doludur. FED eski Başkanı Alan Greenspan, işin kolayını bulmuş. Bakınız, 1988 yılında ne demiş: -Eğer bir konuşmamdaki mesajın çok açık olduğunu düşünüyorsanız, ne demek istediğimi, muhtemelen yanlış anlamışsınızdır!(*) Teşekkürler, Maestro! Geçen hafta da öyle yaptın! Greenspan'in sözlerinin, finansal içerikli Murphy Kanunları'na ilave edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Ne dersiniz? (*) http://www.brainyquoets.com