Kokutmamak önemlidir!

Ekonomiden sorumlu birimler, dünyanın her yerinde kıyasıya eleştirilir. Kriz patladığında, sanık sandalyesine oturtulur; bir dizi yargısız infaza maruz kalırlar. Küresel resesyonla birlikte, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke de çok hırpalandı. Bernanke, tıpkı selefi Greenspan gibi, finansal balonlara katkıda bulunmakla ve "yangından sonra su sıkmakla" itham edildi. Benzer eleştiriler, geçen haftaki seçim vesilesiyle bir kere daha gündeme geldi; fakat madalyonun diğer yüzü çok farklıydı. Nasıl mı? ABD Senatosunun bankacılıktan sorumlu komitesinin Başkanı Chris Dodd, Bernanke'nin seçilememesinin ekonomide büyük bir kaosu tetikleyeceğini, Fed'in bağımsızlığının zedelenebileceğini defalarca vurguladı. Bu ve benzeri tehditler, etkili oldu; Başkan Obama ve medya, destek verdi. Bernanke, muhalif oylara rağmen koltuğunu koruyabildi, ikinci defa seçildi. Piyasalar, rahatladı. ★★★ Daha önce de yazmıştık. Para otoritesinin açıkça ilan edilmeyen iki kritik görevi var: * Sistemik risk ve pislik üretmemek, ekonomide herhangi bir şekilde uç vermiş ve üremiş pisliklere uyum sağlamamak; onları tescil etmemek. * Bir pislik var ise, onun kokmasını ve yayılmasını mümkün olduğunca önlemek. Bu açıdan değerlendirildiğinde, Bernanke'yi aklayanların, alkışlayanların ve hatta göklere çıkaranların olduğunu söyleyebiliriz. Mesela.. TIME dergisi, Bernanke'yi "Yılın Adamı" seçerek, kapak yaptı. Derginin gerekçesi ilginç. Bernanke olmasaymış, işler çok daha kötüye gidermiş. TIME dergisi, satır aralarında şöyle diyor: -Bernanke, pisliği kokutmamak konusunda başarılı oldu! Sadece Bernanke mi? ABD Hazinesi'nin operasyonlarını da unutmamak lazım. ★★★ 3 Ekim 2008'de yürürlüğe giren "Acil Ekonomik İstikrar Yasası" (Emergency Economic Stabilization Act) kapsamında geliştirilen "Problemli Varlıkları Kurtarma Planı" (The Troubled Asset Relief Program-TARP) çok önemli bir girişimdi. Söz konusu yasa çerçevesinde, ABD Hazine'sine, likiditesi düşük ipotekli kredileri devralma hakkı getirildi. Böylece, yangının daha da büyümesi önlendi. ★★★ Netice itibariyle.. İktisat biliminin laboratuvarı olmadığından, böylesine kapsamlı bir züğürt tesellisini, mükemmelen test edemiyoruz, ama şunu biliyoruz: - Kriz, zalim bir öğretmendir; önce not verir, sonra öğretir! Bu sefer de öyle oldu.