Ne değişecek?

Merkez Bankası (MB) Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin görev süresi 13 Mart 2006'da sona eriyor. Devam edebilir mi? Edebilir. Ne var ki, ekonomi kulisi yazarlarına göre, büyük bir ihtimalle devam etmeyecek; bir başka isimle tanışacağız. Ne diyelim, selefe de, muhtemel halefe de hayırlı olsun. Serdengeçti, "uluslararası rezervler ve açık piyasa işlemleri" de dahil olmak üzere, MB'in çeşitli kademelerinde çalıştı. Son beş yıllık başkanlığını da katarsak, tam 26 yıldır MB'de görev yapıyor. Bu açıdan bakıldığında, seleflerinin hiç birine benzemiyor. MB bünyesindeki kariyeri boyunca, 1994 ve 2001 krizlerini yaşadı. 11 Eylül olayı ve Irak Savaşı, petrol fiyatlarının artışı gibi dış şoklarda iyi bir performans sergiledi. Sizi bilmem, ama Başkan Serdengeçti dendiğinde, bendenizin hafızasına kazınanlar şunlar: * MB'nin özerkliği, fiyat istikrarı, * Bağımsız para ve kur politikası, * Dalgalı kurun cilveleri ve çifteleri, * Cari açığa ilişkin tartışmalar, * YTL (altı sıfıra elveda!) ve * "Enflasyon hedeflemesi" diye bilinen çıpa.. Özerkliğin meyveleri Serdengeçti, TCMB'nin ilk özerk Guvernörü sıfatıyla tarihe geçti. Ne var ki, MB'nin özerk olmadığı ve sürekli olarak popülizme kredi açtığı dönemlerde de MB'de çalıştı. Dolayısıyla, 35 yıllık kronik enflasyonumuzun önemli bir dilimine tanıklık etti. Ülkemizin tek rakamlı enflasyon ile tanışması da, Serdengeçti'li yıllara kısmet oldu. Sadece basit bir sıfır atma operasyonu olarak görülmemesi gereken para reformu ve YTL'ye geçiş onun döneminde gerçekleşti. 2006 itibariyle deklare edilen "enflasyon hedeflemesi" rejimi de, özerkliğin getirdiği bir kazanım olarak görülebilir. Bilindiği gibi, IMF destekli istikrar programı kapsamında, 2005'te imzalanan Stand by, 2008'de sona erecek. Dolayısıyla, Serdengeçti'nin halefi kim olursa olsun, MB'nin çizgisinde en azından programın bitişine kadar önemli bir sıçrama beklemiyoruz. MB'nin özerkliğini tanımlayan yasal değişiklikler de, radikal bir sapmayı zorlaştırıyor. Araçlarını seçmekte özerk bir MB ile devam ediyoruz. Özerklik, bir "yetki ve sorumluluk" paylaşımını simgeliyor Özerk bir MB, risk primini düşürerek, Hükümet'in ve ülkenin itibarına katkıda bulunuyor. Kim gelirse gelsin MB'nin amacı değişmiyor. MB Kanunu'na göre: Banka'nın temel amacı, "fiyat istikrarını sağlamak" sözcükleriyle formüle edilmiş. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve para politikası araçlarını özerk bir biçimde belirliyor. "Fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla," Hükümet'in büyüme ve istihdam politikalarını destekleyebiliyor. Aman ha... Özetle ifade etmek gerekirse, Serdengeçti'nin halefi kim olursa olsun: * "Fiyat istikrarından vazgeçelim, biraz daha hızlı büyüyelim" diyemez; dememelidir * Stand-by sona erene kadar dalgalı kur rejiminden çıkamaz; çıkmamalıdır: "Enflasyon hedeflemesi çıpasını çöpe attık" diyemez; dememelidir. *Hazine'ye "kısa vadeli avans" açmayı mümkün kılacak operasyonlara ve kurnazlıklara tevessül edemez; etmemelidir. *Saydamlıktan uzak tasarruflarla piyasalara sürpriz yapamaz; yapmamalıdır. *** Serdengeçti'li yıllardaki temel ezberimiz şöyleydi: * Kronik enflasyon, ekonomik büyümenin bedeli değil, başlıca engelidir. * Fiyat istikrarı, sürdürülebilir ekonomik büyümenin ön şartıdır. Bundan sonra da aynı ezber ile sizleri bunaltmaya devam edeceğiz. Neden mi? Uluslararası teorik ve ampirik birikim, böyle söylüyor. Kime? Ders almak ve uygulamak isteyenlere...