Rezalet, gaflet ve basiret...

Bir ülkenin gücü ile, küresel rekabet ortamında üstlendiği rol arasında, çok yakın bir ilişki var. Küresel rekabetin omurgasını, özel sektörü esas alan senaryolar oluşturuyor. Ülkemizin özel sektörünü, bazı nüansları ihmal ederek, üç ana grup ile karikatürize edebiliriz: * BAY REZALET: "Verimlilik, katma değer ve küresel rekabet" gibi kavramları, birer dolgu maddesi gibi görür. Bir türlü "özelleşemeyen özel sektörü" temsil etmektedir. Bölüşmek için üretmek gerekmediğine inanır. Kamu bankalarından bir daha ödememek niyetiyle, kredi alır. Bu kredi ile, özelleştirme ihalelerine girer. "Kâr edersem benim, zarar edersem devletin!" felsefesiyle çalışır. Halka açık şirketlerinin kağıtları, piyasa oyuncuları tarafından "kumarcı kağıdı" diye anılır. Her türlü siyasi ve ekonomik krizi, ranta dönüştürmek konusunda çok mahirdir. Finansal istikrardan değil, finansal kargaşadan hoşlanır. Şirketinde çalışan profesyonelleri, parça başı iş yapan birer "kiralık katil" gibi görür. "Siyaset, bürokrasi ve mafya" üçgeninden oluşan yapılanmaların içinde, kritik bir aktördür. Katma değeri negatif olan şirketlerinin zararlarını, sahip olduğu bankaların bilançolarına süpürmek konusunda uzmanlaşmıştır. Ülkesinin uluslararası yolsuzluk endekslerinde tırmanmasında, çok önemli katkıları vardır. * Vasiyeti: Şişkodan pokerde kazandığım Hazine arazisini de, yeğenime bırakıyorum! Örümcek ağları, sinekler içindir; eşek arıları deler geçer! Hukuk, güçlünün iradesidir. Hukukun üstünlüğü diye bir şey yoktur; geçerli olan, üstünlerin hukukudur. Smith Wesson, "kare as"dan iyidir. Son sözü: Para! * BAY GAFLET: Küresel rekabet denilen rüzgar, onu fena çarpmıştır. Oldukça büyük bir servet yapmış, ama bu servete hükmedememiş, servetinin altında ezilmiştir. "Doğru işi yapmak" ile "İşi, doğru yapmak" arasındaki farkı, bir türlü kavrayamamıştır. Finansal krize girdiğinde, sık sık "Mal varlığım, borçlarımı öder" palavrasına sarılmıştır. Öz sermayesinin verimini artırmak adına, bir dizi yanlış finansman ve yatırım kararları almış, bazı fabrikalarını satmak zorunda kalmıştır. Babasından devraldığı aile şirketlerinin kronik hastalıklarını bir türlü defedememiş, profesyonellere hiçbir zaman güvenmemiştir. Risk, kâr, piyasa dalgalanmaları, verimlilik, uluslararası rekabet ve teknolojik gelişmeler onu çok fazla ilgilendirmemiştir. Daha önce almış olduğu kur ve likidite risklerini, kriz ortamında yönetememiştir. İçinde bulunduğu sektörün küresel alanda sürekli irtifa kaybettiğini görememiş, teknolojisini yenileyememiştir. "Devlet bize destek olsun!" korosuna sık sık katılmış, fakat aradığını bulamamıştır. Bugünlerde, gayrimenkullerini satmaktadır. * Vasiyeti: Kendim ettim, kendim buldum. Düşenin dostu olmaz. Dostlarınız çürük şemsiyeye benzer; yağmur başlayınca ters dönerler. Bankalar, güneşli havada şemsiye uzatırlar; yağmur başlayınca şemsiyeyi geri isterler. Son sözü: Ankara'dan uzak durun! *** * BAY BASİRET: Finansman, üretim ve pazarlama kararlarını, küresel ekonominin gereklerini göz önünde tutarak, isabetle almış ve cesaretle uygulamış dinamik bir müteşebbistir. Şirketlerini halka açmış, yatırımcısını memnun etmiştir. Profesyonellerden yararlanmayı bilmiş, aile şirketlerinin düştüğü zaaflara karşı çeşitli tedbirler almıştır. Uluslararası alanda rekabet avantajına sahip olduğu sektörleri ve bu sektörlerin önünde duran tehditleri ve fırsatları sürekli olarak izlemektedir. Teknolojisini sürekli yenileyerek, katma değer üretmeyi becermiş, ihracatını artırmıştır. Makroekonomik istikrarsızlığın getirdiği riskleri iyi yönetmiş, sermayesini eritmemiştir. "Doğru işi yapmak" ile "İşi, doğru yapmak" arasındaki farkı, mükemmelen kavramıştır. Bir piyasa ekonomisinde, devletin oynaması gereken rolün, "hakemlik" olduğuna inanmaktadır. Şu günlerde, bazı şirketlerini yabancı bir ortakla evlendirme hazırlıkları içindedir. * Vasiyeti: Küresel ortamda, bazı alanlarda, bugünün doğruları, yarının yanlışlarıdır. Ölçemezsen yönetemezsin. Son sözü: Dünya, hayaldir! *** Demek ki, rezaleti ve gafleti terk edip, basireti yakalamak gerekiyor. ..... * Ramazan Bayramınızı tebrik eder, sıhhat ve afiyet dilerim.