Seviyeli beraberlik...
Magazin dünyasının paparazzileri, "seviyeli beraberliklerin" ya da "düzeyli birlikteliklerin" nabzını tutar. Dahası.. Herhangi bir "seviyeli beraberlik" sona erdiğinde sorar: - Gül gibi geçiniyordunuz. Ne oldu da ayrıldınız? Cevap mı? Cevap, fevkalade klasiktir: -Doku uyuşmazlığı sebebiyle.. *** Finansal paparazzilerin ilgi alanı farklıdır. Bunlar, finans dünyasının "doku uyuşmazlıklarını ve muhtemel risklerini" analiz etmeye çalışır. Mesela.. Türkiye ekonomisinde, büyümenin dış finansmanla olan etkileşimi, "seviyeli ve uzatmalı bir beraberlik" olarak nitelenebilir. Dış finansman: -Büyümenin finansmanını rahatlattığı kadarıyla faydalı, -Yapısal problemleri gizlediği ve finansal risk biriktirdiği ölçüde, bir hayli muzırdır. *** Özellikle 1994 ve 2001 krizlerinden sonra, şunu öğrendik: -İlk önce, "sermaye girişleri-büyüme-cari açık" diye özetlenen bir saadet zinciri oluşuyor. Daha sonra.. -Cari açığın finanse edilemeyeceğine ilişkin kuşkular artıyor, beklentiler kötüleşiyor. Dolayısıyla, doku uyuşmazlığı başlıyor, saadet zinciri kopuyor ve "sermaye kaçışı+finansal kriz" olarak tanımlanabilecek bir duvara tosluyoruz. Şimdilerde böyle bir risk var mı? -Hayır! *** Ne var ki.. -Cari açığın beklenenin üzerinde gelmesi ve finansman kalitesinin bozulması, bir dizi kasvetli senaryoya malzeme sağlıyor. Hatırlatmak gerekirse.. Küresel krizin etkilerinin azalmasıyla birlikte, iç talep kaynaklı canlanmanın getirdiği ithalat artışı, 2009'un son çeyreğinden itibaren, cari açığa yeniden ivme kazandırdı. Cari açık, 2010 yılında rekor kırarken, finansmanı giderek daha da kısa vadeye yoğunlaştı. Yılın ilk çeyreğinin "büyüme ve cari açık" rakamları, aynı eğilimin hız kesmeden devam ettiğini gösteriyor. *** Şunu unutmayalım: Bu değirmenin suyu dışarıdan geliyor. Aralarında "doku uyuşmazlığı" oluşsa da, "hızlı büyüme-yüksek cari açık" ikilisi, son derece "köklü ve kronik" bir ilişkiyi simgeliyor. Birtakım radikal düzenlemelerle, cari açığın artış hızı yavaşlayabilir, açığın finansmanında kısa vadeli sermaye hareketlerinin payı azaltılabilir, fakat kriz çıkarmadıkça, bugünden yarına açığı buharlaştırmak diye bir şey söz konusu olamaz. Netice itibariyle.. -Küresel likiditeyle olan seviyeli beraberliğimizi şöyle ya da böyle sürdürmek zorundayız.