Kazakistan'da parlamento erken seçimleri yapıldı...
Bu seçimlerde toplam 98 milletvekili seçildi. Bu seçimin ilginç kılan ise 29 milletvekilinin şehirlerinde tek vekil olarak seçilmesi ve kalan milletvekillerinin ise nispi seçim çoğunluğu ile belirlenmesi. Bu yöntem ile daha fazla vekilin meclise girmesi planlanıyor.
19 Mart’ta yapılan seçimlerde bizler de Astana opera binasındaki sandıklarda gözlem yaptık. Kurucu Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev’in de oy kullandığı bu salonda genellikle Kazak ileri gelenlerinin oy kullandığına şahit olduk. Bu arada salonda Türkiye Türkçesi kullanan bir beyefendi ile karşılaştım. Selamlaştık. Marmara Grup Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mehmet Akkan Suver de gözlemci olarak gelmiş.
Bizler akabinde Astana’ya bağlı Akmola oblastına bağlı Kızılkala köyüne gittik. Bu köydeki ortam açıkçası bizleri çok mutlu etti. Gimnazyum adında lise seviyesindeki okulda sandık başkanıyla tam görüşüyorduk ki birden köyün nineleri türküler söyleyerek içeri girdiler... Müzikli bir sandık ortamına ilk kez şahitlik ettiğimi itiraf etmeliyim. Bu aslında iyi bir sey. Sandığın demokratik bir hak olduğunu, kardeşliğin, birlik ve beraberliğin seçimlerle değil aslında sosyal dokuyla tesis edildiğini hatırlatması güzeldi. Açıkçası bu seçim ortamında bizim ülke olarak aşırı politize olduğumuz, gereğinden fazla siyaset konuştuğumuz gerçeğiyle de yüzleşmiş oldum. Siyasetin bizleri gerdiğini, ayrıştırdığını ve agresif yaptığını fark ettim.
Annelerin sandık başlarına türkülerle gelmesi tamamen seçimlerin nevruza denk gelmiş olması imiş zira bu her 21 Mart’ta yapılan bir ritüel imiş ve seçim dahi bunu erteleyememiş...
Seçim kırsalda coşkulu geçerken büyük şehirlerde sessiz ve sakin geçti.
Hemen belirtelim ki Astana ortamı ve Akmola ortamı birbirinden çok farklı idi zira Akmola oblastında halkın seçime ilgisi daha büyüktü. Hemen belirtelim ki Kazakistan'da son 19 yıldan beri yapılan seçimlerde en düşük katılım, yüzde 54 ile 19 Mart seçimleri oldu. Özellikle üç büyük kentte Almatı, Çimkent, Astana yüzdelik olarak diğer şehirlerin çok gerisinde kaldı. En yüksek katılım ise yüzde 67 ile Kızılorda bölgesi oldu.
Halk kırsalda geleceğe daha farklı bakarken Astana, Almatı ve Çimkent gibi büyük kentlerin seçime daha az ilgi göstermesi herkes gibi bizi de şaşırttı. Bunun elbette birçok nedeni var. Şehir halkının ekonomik alanda konforu yakalamış olması, iş imkânlarının daha çok eğitimli kimselere hitap etmesi, siyasetten ziyade finans çevrelerine ulaşma ve ekonomik gelir elde etmek gibi birçok faktör büyük şehirlerde seçimlere katılma sürecini olumsuz etkiledi.
Seçimlerde Amanat Partisi meclis sandalyelerinin yarısını alarak büyük başarı sağladı. İki parti baraj altı kalarak meclise giremedi. Amanat Partisi aslında kapatılan Nur Otan Partisinin yerine kurulan ve Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in desteklediği bir parti ve bu seçimlerde büyük başarı elde etti. Amanat, emanet anlamına geliyor.
Cumhurbaşkanı Tokayev bu seçimlerden güçlenerek çıktı. Şimdi arzu ettiği imkânı yakalayan Tokayev, reformlarını uygulama imkânı bulacak. Ülkenin demokratikleşme süreciyle ilgili halka ciddi sözler veren Cumhurbaşkanı meclis çoğunluğunu arkasına alarak seçimlerden zaferle çıktı.
Ancak hemen belirtelim ki 12 milyon seçmenin bulunduğu ülkede yaklaşık 6,4 milyon seçmen oy kullandı.
Seçim sürecinde yüzlerce gözlemci arasında gerek Şanghay Güvenlik Örgütü, gerekse Türk Devletleri Teşkilatı gibi önemli kuruluşlardan gözlemciler vardı. Yabancı basın kuruluşlarının da büyük ilgi gösterdiği bu seçimde her ayrıntı düşünülmüştü. Seçim sürecinde AVM, restoran, eğlence merkezlerinin açık olmasının seçimlere katılımı azalttığı gelen yorumlar arasında.
7 partinin katıldığı Kazakistan seçimlerinde 98 milletvekilliği için toplam 14.207 aday adayı başvuru yaptı. Yüzde 53 ile Amanat Partisi, ipi göğüsledi. Baytak Partisi ile seçim pusulasında bulunan "Hiç Kimse" şıkkı baraj altı kaldı.
Kazakistan seçimini yaptı.
Seçimlerin Kazak halkına hayırlar getirmesini diliyorum.
