"İnsanı büyük yapan birtakım hususiyetleri vardır..."

Nefise Doktor konuyu şöyle bağladı:

-Aslında "agresif" yerine “asabiyet” deseydim bu sefer de “O da ne demek?” diye izahat isteyecektiniz. Biraz da kolay anlaşalım diye yaygın kelimeleri kullanmak durumunda kalıyorum.

- Her neyse gelelim senin mevzuya.

- Benim mevzu neydi? “Kendi medeniyetimizde her şeyin en âlâsı var ama bilmiyoruz...” diyordum. Bakınız kitabımız Kur’ân-ı kerimde ne deniyor? “Biz insanı ahsen-i takvim üzere yarattık...” Bu ne demek? “En güzel surette, boylu poslu, sureti güzel, organların yeri, sayısı en iyi kullanmaya müsait tarzda, kâinatın bütün özelliklerini içine alacak şekilde yarattık” demektir Beydâvî tefsirinde. Şimdi diyeceksin “Bu Beydâvî de kim?”

- Demiyorum! Vaktim yok sonra sorarım. Sadede gelelim.

- İnsanın üstünlüğünü anlatan bir başka şark mütefekkiri Ebu Bekir bin Tahir “İnsan, akılla süslü, ilâhi emri yerine getirebilen, ayırt etme kuvveti olan bir varlık olarak yaratılmıştır” demiştir. İbni Arabî de, diğer ismiyle Muhyiddin İbnü'l-Arabi hazretleri “İnsandan daha güzel bir mahlûk yoktur. Allah, onu canlı; ilim, kudret, irade sahibi; konuşan; işiten; gören; işini çekip çeviren ve hikmetli bir şekilde davranan bir varlık olarak yaratmıştır. Bütün bunlarsa Allahü teâlânın sıfatlarıdır...” demiştir. Kimi âlimler de, “İnsan küçük kâinattır, evrendir. Zira yaratılmışlarda bulunan her ne varsa, onda toplanıp bir araya getirilmiştir” demişlerdir.

İşte bu kadar güzel yaratılıp akılla da süslenen insan, Rabbini inkâr eder, yaratılış gayesini unutursa, o zaman çok aşağı dereceye düşmüş, hatta hayvanlardan bile aşağı olmuş olmaz mı?

- Olur!

- İnsanı büyük yapan birtakım hususiyetleri vardır. Bunlar; akıllı olması, düşünmesi, düşündüğünü ifade etmesi, inanması gibi birçok yüksek hususiyet, insanı diğer varlıklardan üstün kılmaktadır. İnsana bu kıymeti veren Cenâb-ı Allah’tır. Allahü teâlâ Kur’an-ı kerim’de, Tîn sûresinde şöyle buyurmaktadır: “Biz, hakikaten insanı en güzel bir biçimde yarattık.”

İnsanın üstünlüğü akıl ve inanması sayesindedir. İnsan, iyi ile kötüyü ayırt edebilmektedir. İyilik üzerinde olursa mükemmeldir. İnsanı güzel yapan iyi davranışlarıdır. Davranışları bozuk ve kötü olan bir kişi varlıkların en kötüsü olabiliyor. Böylelikle insani kıymetini kaybetmiş oluyor ve aşağıların en aşağısına iniyor.

- Hakikaten öyle Doktorum. İnsanoğlu karmakarışık bir varlık, çok iyi iken bir bakmışsınız çok kötü olabiliyor. Her anımızda çok dikkatli davranmalıyız.

- Hem öyle hem de hiçbir vakit harika bir varlık olduğumuzu unutmamalıyız. Unutursak insani davranışlarımızı da kaybederiz. İnsanın iyi, güzel ve harikaların en büyüğü olabilmesi için; Allahü teâlânın istediği biçimde hayatını yaşaması şarttır Jale Hanım.