Mehmet Oruç

Fudayl bin lyâd hazretleri buyurdu ki: "Allahü teâlâyı tanıdıktan sonra O'na isyanda bulunan kimseye çok hayret ediyorum." İsyan etmek, yani günah işlemek Allahü teâlânın ni'metlerinin gidip, azâbının gelmesine sebep olur. Zarar ve pişmanlık getirir, dünyâda insanı utandırır. Âhirette azâba düşmeye sebep olur.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki: "Bu ümmetin âlimleri iki türlü olacaktır: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydalı olacaktır. Onlardan bir karşılık beklemeyeceklerdir. Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvanlar ve havadaki kuşlar dua edeceklerdir. İlmi başkalarına faydalı olmayan, ilmini dünyalık ele geçirmek için kullananlara kıyamette Cehennem ateşinden yular vurulacaktır" buyuruldu.

Hasan-ı Basrî hazretleri, "Âlimler dünyayı aydınlatır. Her âlim, zamanının insanlarını aydınlatan bir kandildir. Âlimler olmasa, insanlar karanlıkta kalır ve insanlığını kaybederler" buyurdu. Süfyan-ı Sevrî hazretleri de şöyle buyuruyor: "İlmin yaşaması sorup araştırmakla ve gereğini yaşamakla olur. Bunlar olmayınca ilim ölmüş demektir."

İslam büyüklerinden Abdullah bin Mübarek hazretlerine: "Size göre değerli insanlar kimlerdir?" diye sordular. O şu cevabı verdi: "Bilgisi ile amel eden ihlâslı âlimlerdir." Yine kendisine: "Sizce kimler sultandır?" diye sordular. Onun cevabı şu oldu: "Dünyaya düşkün olmayan kimseler." Ayrıca: "Sefil olan kimlerdir?" diye sorduklarında: "İlmini, amelini ve dinini, dünya geçimi için vasıta yapanlardır" buyurdu.

"Âlim, âbidden yetmiş derece üstündür. Bid'at, bir kötülük ortaya çıkınca âlim, halkı ikaz eder. Âbid bid'atten habersiz, ibadetle meşgul olur. Bu bakımdan da âlim, âbidden kıymetlidir..."

Dinin emir ve yasaklarını ve bunların önemini bilen kimse, şartlar ne olursa olsun, dine aykırı iş yapmaz. Bilmeyen, kötü kimselerin ve şeytanın maskarası olur. Bunun geçmişte örnekleri çoktur...

İslam büyükleri, her işlerinde Resulullah efendimizi ve Eshabını örnek aldılar. Ehli sünnet yolu denilen bu yoldan ayrılmada hiç taviz vermediler. Çünkü bu yoldan ayrılmanın bid'at olduğunu, bid'atin de ne kadar tehlikeli bir yol olduğunu biliyorlardı. Bid'atin tehlikesini Resulullah efendimiz şöyle haber vermişti.

Ebu Abdullah el-Antakî hazretleri buyurdu ki: "Allah kıyamet gününde ikiyüzlü kimseye: Kime gösteriş yaptınsa amelinin sevabını ondan al! Dünyada iken ilim ve amelinden dolayı insanlar sana meclislerinde yer vermediler mi? Sen onlara başkan olmadın mı? Alışverişinde kolaylık göstermediler mi? Sana çeşitli ikramlarla bulunmadılar mı? buyuracak. Böylece dünyada gördüğü mükâfatları bir bir sayacak ve âhirette riyakârlara verilecek bir mükâfat olmadığını bildirecektir."

İslam büyükleri tam bir ihlâs sahibi idiler. İlim ve amellerine riya karıştırmaktan son derece korkarlar idi. Onların bu güzel ve örnek ahlâkına, herkesin çok ihtiyacı vardır. Resulullah efendimiz riyakârların halini şöyle bildirdi:

İslam büyükleri, gerek kendileri, gerek evlâd ve talebeleri hakkında işlerini Allahü teâlâya ısmarlarlardı. O'na sığınır, yardım dilerlerdi. Yollarını şaşırmamak için dayanakları Allahü teâlâ idi. O'na güvenip dayanmaktan gâfil olmazlar, kendiliklerinden bir şey talebinde bulunmazlardı.

Hazreti Ali buyurdu ki: "Allahü teâlâyı tanıyan, O'na itaat eder. Şeytânı tanıyan ona âsî olur. Hakkı, doğru yolu tanıyan, O'na tâbi olur. Dünyâyı tanıyan, onu terk eder. Yanî haramları, mekrûhları ve şüpheli şeyleri terk eder. Dünyâya kıymet vermez ve ona düşkün olmaz. Âhireti tanıyan da, onu kazanmanın yollarını arar." Bu hasletler pek kıymetli ise de, bunları kendinde toplayan pek azdır.

Abdullah bin Mübârek hazretleri buyurdu ki: "İmânın aslı, Resûlullah efendimizin getirmiş olduğu şeylerin hepsini tasdik etmektir. Bunları tasdik eden kimse, bunlarla amel eder. Yanî Allahü teâlâya itaat eder. Ebediyyen Cehennemde yanmaktan kurtulur."

İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki: Muhammed aleyhisselama tam ve kusursuz tâbi olabilmek için, Onu tam ve kusursuz sevmek gerekir. Tam ve olgun sevginin alameti de, onun düşmanlarını düşman bilmektir. Onu beğenmeyenleri sevmemektir. Sevgiye müdahene, gevşeklik sığmaz.

Haram helâl demeden mal, mülk arkasında koşanlardan hiçbiri murâdına kavuşamamıştır. Malı, makamı hayır için arayan ve hayır işlerde kullanan, rahata, huzûra kavuşmuştur...

İslam büyüklerinin güzel ahlâkından biri de şu idi. Cenab-ı Hakkın emir ve yasaklarına, saygısızlık edildiği zaman tepki gösterirlerdi. Bunu dine bir hizmet olarak yaparlardı. Onlar, Allah rızası için olmadıkça ne bir iş yaparlar, ne de sohbet ederlerdi. Onların herhangi bir kimseyi sevmesi veya sevmemesi, kat'iyyen dünyevî bir maksada dayanmazdı.

İslamiyet'in içinde hiçbir zarar yoktur. İslamiyet'in dışında hiçbir menfaat yoktur ve olamaz. İslamiyet, dünya ve ahiretteki bütün saadetleri ele geçirten bir sermayedir...

Günün birinde Ebul-Âliye hazretleri, Harun Reşîd'in yanına gitmişti. Ona şu nasihatte bulundu: "Ey Harun, sakın mazlum ahı alma. Çünkü Allah, mazlumun duâsını reddetmez. İsterse o mazlum günahkârın biri olsun." Malik bin Dinar buyurdu ki: "Bir milleti idare etme sorumluluğunu üzerine alan kimse, gittikçe şişmanlayıp enine boyuna genişliyorsa, bu hal onun, halkına ve Rabbine karşı vazifesini tam olarak yerine getirmeyişinin bir alâmeti olarak kabul edilebilir."

Abdullah bin Mervan derdi ki : "Ey idarelerini üzerime aldığım cemaat, sizi insafa davet ediyorum! Siz bizden, Hazreti Ebu Bekir ve Ömer gibi olmamızı istiyorsunuz. Fakat kendiniz onların cemaati gibi değilsiniz. Cenabı Hakkın bizleri birbirimize yardımcı yapmasını diliyorum."

Salih el-Merrî hazretleri buyurdu ki: "İnsanların başına gelen belâ ve musibetler işledikleri günahlar sebebiyledir." Ömer bin Abdülaziz buyurdu ki: "Haccâc, insanların günahları, hataları yüzünden Allahü teâlâ tarafından gönderilmiş bir belâ idi."

İbn-i Semmâk hazretleri buyurdu ki: "İnsana bir musibet gelir, o da sızlanmaya, sabırsızlanmaya başlarsa, musibeti iki tane olur." Büyüklerden birisi buyurdu ki: "Sana gelen bir musibete sabırsızlık göstermen, gelen o musibetten daha ağırdır. Sabırsız kimse, dünyâda kendisini helak eder. Âhirette ise ecrini kaybeder."