11 ayın sultanı Ramazan hoş geldi
İslam beş esas üzerine bina edilmiştir: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed aleyhisselamın O’nun kulu ve elçisi olduğuna ŞEHADET ETMEK, NAMAZ KILMAK, ORUÇ TUTMAK, HACCA GİTMEK, ZEKAT VERMEK. “Ramazan ayı, Kur’ân’ın indirildiği aydır (BAKARA SURESİ, 185. AYET).” Bu demek oluyor ki; ramazan ayını düşündüğümüzde ilk olarak Kur’ân-ı kerim aklımıza gelmeli. Bu yıl RAMAZAN ayı çok daha anlamlı 6 Şubat’ta yaşanan ve ülkemizi acıya kedere boğan DEPREM yaralarını ruhen ve fiziken sarmamız için önemli bir fırsat. Ramazan ayı içerisinde vermeyi düşündüğümüz ZEKÂT ve FİTRE için adres belli, deprem bölgesindeki ihtiyaç sahipleri. Evet oruç; niyet ederek tan yerinin ağarmaya başlaması ve güneşin batışına kadarki süre içinde yememek, içmemek suretiyle yerine getirilen bir ibadet.
KARIN DOYURMANIN ÖTESİNDE
Ramazan ayı her ne kadar yememek ve içmemek gibi temel bir terbiye esası taşısa da aslında belki yeme ve içmenin de fazlaca düşünüldüğü bir ay. Bu çerçevede gelişen mutfak kültürümüzün önemli bir bölümünü doğal olarak ramazan hazırlıkları oluşturur. “Yemek yemek, karın doyurmaktan fazla bir şeydir” sözünü ilk duyduğumda bu söz Anadolu için söylenmiş diye düşünmüştüm. Çünkü Anadolu birçok geleneği ve birleştirdiği yemek alışkanlıklarıyla sıra dışı bir farkındalık sunar. Türk ulusu, kendi dünya görüşünü de katarak ramazanı estetik bir görünüme kavuşturmuş ve Süheyl Ünver’in tespitiyle “RAMAZAN AYINDA MAHYA, TEMİZLİK, AHLAK TASFİYESİ, GÜNAH VE ZARARLI ŞEYLERDEN ÇEKİNME, YERİNDE EĞLENEBİLME, DİNLENEBİLME, CÖMERTLİK VE HERKESİ DÜŞÜNMEK TERBİYESİNİ BİR ARAYA GETİREREK BİR ‘RAMAZAN MEDENİYETİ’ MEYDANA GETİRMİŞ VE BUNU İSTANBUL’DA TEKSİF ETMİŞLERDİR.” Bu önemli bilgiden de anlaşılıyor ki, bu ay içinde yapılan her şey, bir medeniyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Ramazan ayı dinî vecibelerin yanında geleneksel yemek alışkanlıkları ile bu düşünceye ışık tutar. Ramazan ayı; sanıldığı gibi sadece Müslümanların yerine getirdiği bir ibadet ya da Müslüman olmayan komşu toplulukların yüzyıllardır sürdürdüğü bir geleneğin nostaljik yansıması değildir.
YÖRESEL LEZZETLER ÖN PLANDA
Ramazan ayı; İSRAF ETMEMEYİ, AÇI, TOKU, HASTAYI, YAŞLIYI DÜŞÜNEREK DAVRANMAYI; SAYGILI OLMAYI, HAK ETMEYİ, HAD BİLMEYİ, SABRI, SEBAT ETMEYİ, OLGUNLUĞU, ADİL VE VİCDAN SAHİBİ OLMAYI, HATIRLANMAYI VE HATIRLAMAYI, AYNI SOFRAYI PAYLAŞMAYI, SICAK BİR RAMAZAN PİDESİ İLE GÖNÜL ALMAYI DA İFADE EDER. Bu yıl 23 Mart’ta başlayan ramazan mutfaklarda baharın müjdecisi de olacaktır. Ramazan sofraları ENGİNAR, KUZU, KUŞKONMAZ (MENEVCER) ve MANTAR yemekleriyle şenlenecek.
Bu yemekler dışında bir de her şehrin kendine özel yemekleri var;
MANİSA’DA Kula ekmek dolması (kapaklı ekmek)/KAYSERİ UZUNYAYLA’DA lokum/ BAYBURT’TA lor sarması/ERZURUM’DA kadayıf dolması/KARS VE ARDAHAN’DA maviş ve kaz dolması/ERZİNCAN’DA kayısıyla yapılan gaysefe/MUŞ yöresinde hazüt dolması/BİNGÖL’DE mastuva/VAN’DA keledoş/ KOCAELİ’DE zamburkan/ADANA’DA yüksük çorbası/RİZE’DE karalahana sarması, turşu tava/ GÜMÜŞHANE’DE kocu dolması, sirron/SİİRT’TE perde pilavı/MALATYA’DA analı kızlı, kâğıt kebabı, kiraz yaprağı sarması/ELÂZIĞ’DA harput köfte/EDİRNE’DE ciğer sarma, kandilli mantı/KONYA’DA bütümetli patlıcan, su böreği/GAZİANTEP’TE yuvarlama/TOKAT’TA erikli yavan sarma, pehli, tırtıl tatlısı, kuru yufka tatlısı/ZONGULDAK’TA yağlı hoşaf, sirkeli köfte/KARABÜK’TE perohi, çullu börek, safranlı zerde/ANTALYA’DA kapama, mıhlı, alaf aşı, kölle, domates civesi/AMASYA’DA baklalı sarma, çarşı çöreği, kaypak/SİVAS’TA kelle tatlısı, alatlı pilav/OSMANİYE’DE tırşik/ESKİŞEHİR’DE sütlü ovmaç/DİYARBAKIR’DA meftune, duvaklı pilav, nuriye tatlısı/BOLU’DA keşli cevizli erişte, küllü çörek, coş/ANKARA’DA Ankara tava, cancıran göçel, köremez, tamtak iridi ilk aklıma gelenler. Efendim Allah’ın rahmeti ve bereketi sizinle olsun, yüzünüz aydın olsun. Bu ay edeceğiniz bütün dualarınız kabul olsun ve ramazan lezzetleriyle dolu bereketli sofralarınız olsun. Ramazan ayı ülkemize güzellikler, mutluluk ve bolca huzur getirsin, kötülüklerden, fenalıklardan arınalım inşallah.