Siyasette saf değiştirmek

AK Parti’nin 23 Şubat 2025’te yapılan 8. Olağan Kongresi ilginç bir gelişmeye sahne oldu. Diğer partilerden ayrılmış kimi tanınmış üyeler ve milletvekilleri partiye katıldı ve bazıları MKYK’da görev aldı. Özellikle eski İyi Partili Kürşad Zorlu ile eski Gelecek Partili Serap Yazıcı Özbudun’un MKYK’da yer alması dikkat çekti. Bu isimler daha önceki siyaset hayatlarında AK Parti’yi ve özellikle Erdoğan’ı çok şiddetli eleştirilerle hedef almıştı. Yazıcı Özbudun, ayrıca, tuhaf bir yaklaşımla, yeni hükûmet sisteminin anayasaya aykırı olduğunu bile öne sürmüştü!

 

Bu durum bazıları tarafından eleştirildi. Kimileri bilhassa Yazıcı Özbudun’un AK Parti’ye geçmesinin liberal değerlerden vazgeçmesi anlamına geldiğini öne sürdü. Hiç kuşku yok ki bu abartılı bir yorum. Siyaset her şeye açık bir faaliyet türü. Ayrıca, adı geçen milletvekilinin ne kadar liberal olduğu da çok tartışmalı…

 

Saf değiştirme Türkiye siyasetinde ilk defa karşımıza çıkmıyor. Yakın geçmişte, Demokrat Parti milletvekili olan ve CHP’yi doğrudan doğruya din düşmanlığı ve teröristlikle itham eden Cemal Enginyurt, CHP’ye katıldı. Fanatik Kemalist olarak şöhret yapmış olan Hulki Cevizoğlu önce AK Parti’ye katılıp milletvekili oldu; şimdi MKYK’da görev aldı. Uzak geçmişte de çok sayıda benzer olay vuku buldu. Benzer şekilde, keskin saf değiştirmeyi bir bütün olarak siyasi partilerde de görmek mümkün…

 

Siyasette milletvekillerinin saf değiştirmesi bütünüyle doğru veya bütünüyle yanlış değil. Bazen ve bazı bakımlardan doğru, bazen ve bazı bakımlardan yanlış olabilir.

 

Saf değiştirmeyi yanlış bulan bakış bunun o vekile ve partisine oy vermiş seçmen kitlesine bir bakıma ihanet etmek anlamına geldiğini öne sürer. Bu eleştiri çok haksız sayılmaz. Milletvekili muhtemelen seçmenden içinde bulunduğu parti sayesinde oy almaktadır. Karşı partiye geçmekle seçmenlere bir anlamda 'kazık' atmaktadır. Ancak, bu, çok sayıda şahsi takipçisi olan vekiller için geçersizdir. Az da olsa bu vasıfta vekil vardır. Saf değiştirmek, maddi veya manevi çıkar arayışına dayanıyor da olabilir...

 

Siyasette saf değiştirmeye iyi bakan görüş bunun parlamenter sistemde bazı sıkıntıların aşılmasına yardımcı olabileceğini öne sürebilir. Zaman zaman siyasi partiler arasındaki inatlaşma doğruların yapılmasını engelliyor olabilir. Bu gibi durumlarda milletvekillerinin saf değiştirmesi doğruyu yakalamak için bir şans ortaya çıkarabilir. Uzun süre hükûmet kurulamayan aşırı çok partili sistemlerde saf değiştirme hükûmet kurulması için bir şans oluşturabilir. Siyasilerde gerçekten meydana gelen fikir değişiklikleri de onları saf değiştirmeye itebilir.

 

Milletvekillerinin parti değiştirmesini önlemek için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yasaklanabilir. Saf değiştiren kişinin vekilliği düşürülebilir. Vekiller yedekleriyle seçilebilir ve saf değiştiren milletvekilinin yerini yedeği alabilir. Mamafih, her yolun ve tedbirin öngörülemeyen menfi tesirlerinin olması da mümkündür.

 

Altını kalınca çizmek gerekir ki, milletvekillerinin parti değiştirmesi özellikle parlamenter sistemde önemli ve etkili. Bunun sebebi parlamenter sistemde hükûmetin parlamentodan çıkması ve görevde kalmasının güvenoyuna dayanması. Dolayısıyla, parlamenter sistemde iktidarın oluşumu ve görevden uzaklaştırılması sürecinde milletvekilinin doğrudan bir rolü ve payı vardır. Başkanlık sisteminde ise başkanın göreve gelişinde veya görevden gitmesinde milletvekilinin bir payı ve etkisi yoktur. Milletvekili daha ziyade TBMM çalışmaları açısından önem taşır.

 

Bence, ne kadar tuhaf görünürse görünsün, milletvekillerinin saf değiştirmesini ne çok övmek ne de çok eleştirmek doğru.

 

 

 

Atilla Yayla'nın önceki yazıları...