Geleceksen gel gayrı...

Çinli Chery... Türkiye'de en az 10 yıldır arsa arıyor. Amacı yatırım yapmak. Bir gün Manisa'da eski bir otomobil fabrikasının yerine bakıyor, bir gün Samsun'da başka bir yere. Aradan bir süre geçiyor Anadolu'nun çeşitli yerlerine açılıyor. Sonra bir ilden davet alıyor, yetmiyor başka ilden... Yatırım bu, istihdam ve teknoloji de getirecek; tabii ki heyecan veriyor ama 10 yıldır yer arayan bir şirketle ilgili çıkan haberler bizim 'yalancı çoban' hikâyesine dönüyor. Gerçekten yer bulsa, fabrikayı yapmaya başlasa da 'hı hı, kesin öyledir' diyesim vardı gerçekten.

 

Fakat geçtiğimiz haftalarda, Türkiye'de çok önemli satış adetlerine ulaşan BYD firması hızla karar aldı ve 2 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. Hem de birkaç modelle birden. Tam hibrit, destek hibrit ve şarj edilebilir hibrit enerji seçenekleriyle heyecana sebep oldu. İşte BYD'nin net ve kararlı yatırım açıklaması, yıllardır 'niyet' ifadesinden öte geçmeyen Chery'yi de harekete geçirdi. Chery, yatırım kararı paralelinde Türkiye'nin 7 bölgesinde yetkili satış ve servis sayısını 50'ye çıkararak mevzuata uyumunu da sağladı.

 

Önceki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Yatırım Danışma Konseyi'nin 10'uncu toplantısını İstanbul'da gerçekleştirdi. Ekonominin tüm icracı bakanları da yanındaydı. Toplantıya dünyanın dört bir yanından milyarlarca doları temsil eden CEO'lar da vardı. Templeton Asset Management (varlık yönetimi), Katar Yatırım Otoritesi-QIA (yatırım yönetimi), Vitol (enerji ve emtia ticaret), Emirates NBD (finansal hizmetler), Mitsubishi Corporation (çeşitli sektörler), Chery (otomotiv), ACWA Power (enerji), MASDAR (yenilenebilir enerji), BRF (Gıda) gibi... Söz konusu şirketlerin yönettiği toplam sermaye 3,5 trilyon doları buluyor.

 

Evet, bu şirketler katıldı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı dinledi, ekonomik programa dair kararlılık mesajlarını aldı ve yatırımlarına nasıl yön vereceklerini şekillendirmek üzere ayrıldılar toplantıdan.

 

Katılımcılardan biri, yıllardır yalancı çobana dönen Chery'nin Global Başkanıydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'la baş başa görüşmek üzere randevu istedi. Cumhurbaşkanı'nın Chery International Başkanı Zhang Guibing'i kabulünde, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da hazır bulundu. Kabülde Gubing'in Türkiye'de yatırım kararlılığından söz ettiğini öğrendik. Hatta öğrendiğimize göre sadece Chery değil, Çin'in önemli markalarından olan ve Türkiye'de 'iyi' satılan MG'nin de Türkiye'de yatırım hazırlığı bulunuyor. Hatta bu şirketlerin üretimle ilgili yöneticileri, zaman zaman TAYSAD yönetimi ile de istişarede bulunuyor. Taşıt Araçları Yan Sanayi Derneği olan TAYSAD'ın Yönetim Kurulu Başkanı Albert Sağlam, bir toplantı sonrasında otomotiv editörümüz Ali Çelik'le sohbetinde bu üç şirketin yatırımının neredeyse yüzde 100 olduğunu ifade etmişti. Çünkü üretim, satış ve satış sonrası için ağ kurmaya çalışıyorlardı...

 

Çalışıyorlar çalışmasına, üretime gelecekler gelmesine de, kafalarında kocaman bir soru işareti var. O soru işareti de ne arazi, ne teşvik, ne vergi oranı... Tek dertleri çalıştıracak personel bulmak... Türkiye'de mavi yaka konusunda sıkıntı yaşamaktan korkuyorlar. Yani yıllardır bizim sanayicimizin "Bizim üniversite mezununa değil teknik elemana ihtiyacımız var" diye dillendirdiği 'ara eleman' konusu, Türkiye'ye gelecek yatırımcıların en büyük endişesi hâline gelmiş durumda. Teknoloji gelecek, yatırımcı gelecek ama hükûmetin bu soruna hızla bir çözüm bulması gerekiyor. Yoksa zaman zaman dile getirilen "Eleman ithal etme" konusu büyük bir ihtiyaç hâlini alacak...