Bayramda çalışan ve çalışmayanların hakları

Dün 101. yılını kutladığımız Cumhuriyet Bayramı; Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre ulusal bayramlar arasında yer almaktadır. Buna göre Türkiye'nin içinde ve dışında devlet adına yalnız bugün tören yapılmaktadır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

 

Mezkûr Kanuna göre resmî tatiller arasında sayılan Cumhuriyet Bayramına ilişkin belirtilen sürelerde çalışanların hakları da farklılık arz etmektedir.

 

Gazetemize ve sosyal medya hesaplarımıza gelen iletilerden çok sayıda okuyucumuz Cumhuriyet Bayramı tatilinde çalışıp çalışmamalarına göre ücret ve diğer haklarını merak etmektedir.

 

 

ÇALIŞIP ÇALIŞMAMAYA GÖRE HAKLAR DEĞİŞİYOR!

 

 

28 Ekim 2024 Pazartesi günü saat 13.00’ten 29 Ekim 2024 Salı günü devam eden Cumhuriyet Bayramı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu kapsamında bulunmaktadır.

 

İşçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması gerekmektedir. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;

• İşçi bu 1,5 günde hiç çalıştırılmazsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,

• Tatil yapmayarak çalıştırılsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir.

Yargıtay’a bayrama denk gelen sürede örneğin 29 Ekim Salı günü işçi iş yerine çağrılıp sadece 1 saat çalıştırılsa bile o gün ilave ücrete tam olarak hak kazanacaktır.

 

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere her bir gün için 1 günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir. Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir. 

 

Bu bağlamda 1,5 günlük resmî Cumhuriyet tatilinde belirtilen esaslara göre hesaplama yapılması gerekmektedir.

 

Ulusal bayram ve genel tatil günleri olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ilave olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.

 

Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.

 

Hemen belirtelim ki; genel ve resmî tatil günleri çalışma karşılığı elde edilen ücretler ile fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.

 

 

HAK ARAMA YOLLARI

 

 

Cumhuriyet Bayramda çalışıp da %100 zamlı ücreti ödenmeyen işçi işten ayrılmamış ise İŞ-KUR müdürlüklerine ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişlerine bir dilekçe ile şikâyette bulunabilir. İşten ayrılmış ise önce ara bulucuya gitmesi gerekmektedir. Ara bulucuda uzlaşamamış ise iş mahkemesine başvurabilecektir. Bayram günlerinde çalıştığını iddia eden işçi, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Hem idari hem de mahkeme safhasında işçinin imzasını taşıyan bordro bu konuda -sahteliği ispat edilinceye kadar- kesin delil niteliğinde kabul edilmektedir.

 

İmzalı bordroda yer alan bayram ve genel tatil ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümün boş olması ya da bordronun imza taşımaması hâlinde işçi, bayram günlerinde çalıştığını her türlü delille ispat edebilir.

 

Ulusal bayramlarda çalışıldığının ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle iş yerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda, tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmektedir. Bununla birlikte, iş yerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilmemektedir.