Çalışan emekliye 5 bin TL'lik ikramiyede merak edilenler...
Cumhurbaşkanlığı seçimi esnasında emeklilere verilen yük refah artışı ve seyyanen zammın ifa edilmemesine binaen emeklilerde memnuniyetsizlikler oluşmuştur.
Ayrıca yapılan zamların da düşük kalmasıyla birlikte geçim sıkıntısı çeken emekliler de serzenişler artmıştır. Bu muvacehede Cumhurbaşkanımızın emeklilere iyileştirme yapılması talimatı üzerine ilgili bakanlıklarda uzun süren çalışmalar yapılmıştır. Neticede 2023 yılı Ekim ödeme döneminde emekli maaş ödemesi yapılan sigortalı ve hak sahiplerine 5 bin TL tutarında bir defaya mahsus olmak üzere ödeme yapılması yönünde düzenleme yapılmıştır.
Ancak bu düzenlemede çalışan ve çalışmayan emekli ayrımı yapılmıştır. Bu durum muhtaç olması nedeniyle kayıtlı çalışan ya da üretime yeniden dönen, istihdama katkı sağlayan, katma değer oluşturan başta çiftçiler olmak üzere tüm emeklilerde infiale neden olmuştur. Çok sayıda çiftçi kaydını sildirmeye başlamış ve kayıt dışı istihdama kayışlara neden olmuştur.
Diğer yandan yerel seçim öncesinde yapılan bu düzenleme hükûmete olumlu puan kazandırması gerekirken tam tersine ikramiye verilemeyenlerde oluşan ayrımcılığa maruz kalma ve dolayısıyla mağduriyet hissi toplumun çoğunluğunda negatif etkiye neden olmuştur.
Hâl böyle iken yine Cumhurbaşkanımızın talimatıyla ikramiye verilmeyen emeklilere de verilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Bu bağlamda okuyucularımızdan gelen suallere cevap olmak üzere yapılacak yeni düzenlemelere bu yazımızda yer verilmiştir…
İKRAMİYE DÜZENLEMESİ “TORBA YASA”DA VAR MI?
TBMM’ye gönderilen 80 maddeden müteşekkil ikinci “Torba Kanun”da ikramiye verilmesine yönelik bir düzenleme olmadığı doğrudur. Keza Torba Kanun, Cumhurbaşkanımızın çalışanlara ikramiye verilmesi talimatından önce hazırlanmıştır. Kaldı ki bu durum sıkıntı teşkil etmemektedir.
Meclis’te her an bu yönde bir önerge ile Torba Yasaya ilave yapılabilir. Ya da ayrı bir kanun teklifi verilebilir. Nitekim bize ulaşan bilgiye göre TBMM’ye kanun teklifi verildiği anlaşılmıştır.
İKRAMİYE NE ZAMAN VERİLECEK?
10 milyon 431 bin çalışmayan emekli ve hak sahibine ikramiye verilmişti. Geriye kalan sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan ya da Bağ-Kur kapsamında faaliyete devam edip emekli olması nedeniyle Bağ-Kur priminden muaf 4 milyon 689 bin emekli ve hak sahiplerinin tamamına ayrım yapılmadan ikramiye verilecektir. Böylece toplamda 15 milyon 120 bin emeklinin tamamı ikramiye ödemesine kavuşacaktır.
İkramiye ile ilgili düzenlemenin hızla yasalaştırılarak yılbaşından önce mevcut bütçeden ödenmesi, 2024 yılı bütçesine sarkmaması için çalışmalara başlanmıştır. Dolayısıyla kanuni sürecin bitmesini müteakip SGK’nın konuyla ilgili usul ve esaslara ilişkin genelge/genel yazıyı yayımlaması beklenmektedir. Böyle emekli olunan statü ve tahsis numarasına göre en geç bu aralık ayı ortasına kadar tüm ödeme işlemlerinin neticelendirilmesi beklenmektedir.
İKRAMİYE NASIL DAĞITILACAK
5.000 TL olan ikramiyesinin her emekliye aynı oranda ödenmeyeceğinin altını çizelim. Buna göre SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığından kendi çalışması nedeniyle normal emekli olan ve hâlen çalışan ya da bir faaliyette bulunan emeklilere 5.000 TL ikramiye eksiltilmeden aynen ödenecektir. Ancak;
> İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranı,
> Dul-yetim ve diğer hak sahiplerine ilgili kanunlarında belirtilen hisse oranında ödeme yapılacaktır.
Örneğin 5.000 TL olan ikramiye; %50 oranında dul aylığı alan eşe 2.500 TL, %25 oranında yetim aylığı alan bir kız çocuğuna sadece 1.250 TL ödenecektir.
> İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerden, ölümü iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayanların hak sahiplerine, sigortalıya gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden hak sahiplerinin hisse oranları,
> Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazarıdikkate alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranı,
Esas alınarak ikramiye verilecektir.