Çalışanların babalık izni 15 güne yükselecek mi?

Son 20 yıl içinde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çalışanlara yönelik çok sayıda önemli düzenlemeler yapılmıştır. Özelikle doğuma bağlı olarak yarım çalışma, kısmi süreli çalışma ve ücretsiz izinler gibi düzenlemeler aileleri bir nebze de olsa rahatlatmıştır.

 

TÜİK’in son verilerine göre Türkiye'de ikamet eden nüfus, 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla bir önceki yıla göre 92 bin 824 kişi artarak 85 milyon 372 bin 377 kişi oldu. Yıllık nüfus artış hızı 2022 yılında binde 7,1 iken, 2023 yılında binde 1,1 oldu. Bu durum nüfus artış hızında alarm düzeyinde olağanüstü düşüşlere işaret etmektedir.

 

Bu veriler özelikle çalışan anne ve babalara yönelik yapılan düzenlemelerin ne kadar isabetli olduğunu göstermekle birlikte daha çok alınması gerektiğine de işaret etmektedir. Aksi takdirde önümüzdeki dönemlerde daha da çözülen aileler ve gittikçe hızla artan yaşlanan nüfusla karşı karşıya kalacağız.

 

Gazetemize gelen çok sayıda talep ve yakınmalardan önemsizmiş gibi görünmekle birlikte aslında aile birliği açısından son derece ehemmiyet arz eden bazı sorunlar ön plana çıkmaktadır. Bu sorunlardan biri de çalışan anne ve babalarının mazeret izninin kifayetsiz olduğu hakkındadır.

 

Mazeret izinlerinin artırılmasına ilişkin yeni bir düzenleme bulunup bulunmadığını soran babalara yönelik TBMM’ye yeni verilen kanun teklifini bu yazımda değerlendireceğim.

 

 

 

 

İŞÇİLERİN MAZERET İZİNLERİ

 

 

 

 

İş Kanunumuzda mazeret izinlerine ilişkin belirsizlikler söz konusu iken 2015 yılında mezkur kanuna yapılan ek madde ile bu izinler hiçbir duraksamaya mahal bırakmaksızın netleştirilmiştir.

 

Buna göre işçiye;

• Evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün,

• Eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün

ücretli izin verilmesi mecburidir. Ayrıca işçilerin en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilmesi de zorunlu bulunmaktadır. 

 

 

 

 

İŞÇİLERİN BABALIK İZİN HAKLARI ÇOK AZ

 

 

 

 

İşçinin eşinin doğum yapması hâlinde, sadece 5 gün babalık izin hakkı varken bu süre memurlarda iki katı olarak düzenlenmiştir.

 

Başka bir anlatımla memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine 10 gün babalık izin hakkı bulunmaktadır.

 

AB ve diğer gelişmiş ülkelere bakıldığında ülkemizde babalık izninin hakikaten çok az olduğu izahtan varestedir. Bazı ülkelerde bu izin bir aya kadar yaklaşmaktadır. Hâl böyle iken işçilerin babalık izinlerinin ülkemiz şartlarına göre makul hâle getirilmesi elzemdir.

 

 

 

 

İZNİN 15 GÜNE YÜKSELTİLMESİNE İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

 

 

 

 

TBMM’ye yeni verilen 4857 Sayılı İş Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinde; iş kanunumuzda işçi babaların doğum sonrası için sahip oldukları babalık izni yalnızca 5 gün olmasının yetersizliği, babaların doğum sonrası süreçte etkin bir şekilde ailelerine destek olamamalarına ve çocukları ile güçlü bir bağ kuramamalarına neden olduğu belirtilmiştir. Teklifin devamında gelişmiş ülkelerdeki uygulamalara kıyasla Türkiye'de babalık izninin 5 gün ile sınırlı olması, aile içi sorumluluk paylaşımının sağlanmasını zorlaştırmakta ve babaların çocuklarının erken dönem gelişimine katılımını engellediği vurgulanmıştır.

 

Bu bağlamda hazırlanan mezkur kanun teklifi ile 4857 sayılı İş Kanunu'nda yapılacak değişiklikle babalık izninin 15 güne çıkarılması, OECD ülkeleri ile uyumlu bir aile destek politikası geliştirilmesine katkı sağlayacağı, bunun yanı sıra, 15 gün olarak belirlenen sürenin 5 gününün esnek olarak kullanılabilmesi ile babalar, iş ve aile yükümlülüklerini daha dengeli bir şekilde yönetebilecek, işverenler ise bu süreçte çalışanları ile daha esnek bir iş ilişkisi kurabilecekleri belirtilerek mevcut babalık izninin 5 günden 15 güne çıkarılması öngörülmektedir.

 

Muhalefet tarafından verilen kanun teklifi çalışanlar açısından elbette dikkate değer ve önemlidir. Ama ülkemiz şartlarına ve istihdam yapısına bakıldığında bu sürenin fazla olduğu ancak memur-işçi arasındaki eşitsizliğin giderilmesi de göz önünde bulundurularak işçilerin babalık izinlerinin memurlarda olduğu gibi 5 günden 10 güne yükseltilmesi daha makul ve gerçekçi olacaktır.

 

 

 

“Muhakkak evlenin; karınız iyiyse mutlu, kötü ise filozof olursunuz” (Sokrates)