Kıdem tazminatı tavanı ile mali sosyal haklara ilişkin yeni taban ve tavanlar

Temmuz ayında emekli olacak okuyucularımızın en çok merak ettiği konulardan biri de yeni kıdem tazminatı üst sınırıdır. Zira İş Kanunu hükümleri gereğince işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

 

Eski İş Kanunu döneminde tavanın aşılması hâlinde ilgililer hakkında hem para cezası hem de hapis cezası öngörülmekte idi. Ancak 2003 yılında yürürlüğe giren yeni İş Kanunu’nda bu cezalar kaldırılmıştır. Buna karşın Yargıtay kararlarına bakıldığında memur maaş katsayılarının belirlendiği ocak ve temmuz aylarında yapılacak hesaplamaya bağlı olarak öngörülen kıdem tazminatı tavanının aşılmaması gerektiği yönünde hüküm verilmektedir.

 

 

Yeni kıdem tazminatı tavanı

 

 

Kıdem tazminatı tavanı en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen emeklilik ikramiyesi esas alınarak aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır;

 

Buna göre 01.01.2024-30.06.2024 döneminde 35 bin 58 TL olarak uygulanmakta olan kıdem tazminatı tavanını Hazine ve Maliye Bakanlığı 01 Temmuz 2024-31 Aralık 2024 döneminde 41.828,42 TL olarak ilan etmiştir.

 

Kıdem tazminatına hak kazanmak için her şeyden önce bir işverene bağlı olarak iş kanunu kapsamında yer alan bir iş yerinde en az 1 yıl çalışmak gerekmektedir.

 

Kıdem tazminatına hak kazanılan hâller ise kanunda sınırlı olarak sayılmıştır.

 

İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılmaktadır.

 

Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin ücretleri ne kadar yüksek olursa olsun aşağıda belirtilen tavanı aşmayacak şekilde ödenmektedir. Bu nedenle işçinin işten çıkış tarihi önem arz etmektedir.

 

Örneğin brüt 75 bin TL aylık maaş alan bir işçi bugün itibarıyla emeklilik veya yasada tazminat ödenmesini gerektiren bir nedenle işten ayrılmış veya işten çıkarılmış ise her bir yıllık çalışması için en fazla yaklaşık 41.828 TL kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

 

2024/Haziran ayında ayrılmış olsa idi bu durumda 35 bin 58 TL kıdem tazminatına hak kazanmış olacaktı. Böylece 2024 Temmuz ayında emekli olan işçi 2024 Haziran ayında emekli olan aynı maaşa sahip işçiye göre her bir yıllık çalışması için yaklaşık 6.770 TL’yi aşkın daha fazla tazminata hak kazanacaktır. Dolayısıyla emeklilikte olduğu gibi kıdem tazminatında da işten ayrılma tarihi önem taşımaktadır.

 

 

Kamu personeli açısından değişen parametreler

 

 

Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali ve Sosyal Haklara ilişkin yayınladığı genelge muvacehesinde öngörülen bazı parametreleri 1/7/2024-31/12/2024 döneminde geçerli olmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlemiştir;

• 399 s. KHK uyarınca sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin ücret tavanı 49.685,94 TL'ye yükseltilmiştir.

•  7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 3. maddesinin 2. fıkrasında yer alan ücret tavanı 44.293,90 TL'ye yükseltilmiştir.

•  Mevzuatı uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personelin hizmet sözleşmesi esaslarında yer alan taban ve tavan ücretleri %19,31 oranında artırılmıştır.

• Mevzuatı uyarınca vize edilmiş sözleşmeli personel pozisyonlarının, anılan Genelgenin çerçevesinde taban ve tavan ücretleri %19,31 oranında artırılmıştır.

• Çeşitli statülerde sözleşmeli olarak çalıştırılanların, söz konusu Genelgenin I. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendiyle yükseltilmiş bulunan mevcut brüt sözleşme ücretleri %19,31 oranında artırılmıştır.

• 3342 s. Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Uygulanacak Ücretlerin Tespitine İlişkin Karara ekli listede gösterilen grupların 30/6/2024 tarihi itibarıyla en düşük ve en yüksek temel ücretleri ile bu gruplara göre temel ücreti belirlenen personelin anılan tarih itibarıyla geçerli olan temel ücretleri %19,31 oranında artırılmıştır.

• Özelleştirme programında bulunan kuruluşlarda 527 s. KHK istinaden istihdam edilen sözleşmeli personelin 30/6/2024 tarihi itibarıyla geçerli olan sözleşme ücretleri %19,31 oranında artırılmıştır.

• 2002/3729 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının, 2. maddesinde yer alan ortalama ücret toplamı üst sınırı 90.416,33 TL'ye yükseltilmiş ve 3. maddesi kapsamındaki personelin mali ve sosyal hakları söz konusu maddede yer alan usul ve esaslar dâhilinde oranında artırılmıştır,

• 3628 sayılı Kanun uyarınca yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca Bakanlık tarafından ilan edilmesi gereken genel idare hizmetleri sınıfında birinci derecenin 1.i kademesindeki şube müdürüne ödenen her türlü zam ve tazminatlar dâhil net aylık tutarı 1/7/2024 tarihi itibarıyla 56.571,79 TL'ye yükseltilmiştir.