Sporcuların hakları

Tüm insanlar için büyük önem taşıyan spor aynı zamanda çok sayıda kişi tarafından meslek olarak icra edilmektedir. Ülkemizde sporun ve spor dallarının geliştirilmesi, yaygınlaştırılması Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Spor Genel Müdürlüğü aracılığı ile yürütülmektedir.

 

Tüm spor faaliyetleri bu teşkilatın merkez ve taşra birimleri aracılığıyla yapılamadığından gençlik ve spor kulüpleri, üniversiteler, kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak faaliyetlerin büyük bölümü kendi teşkilatı dışında fahri olarak görevlendirilen kişiler aracılığıyla sürdürülmektedir.

 

Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlükleri spor faaliyetlerinde görevlendirilen bu kişilere Bakanlar Kurulunun Kararı ile kabul edilen “Gençlik ve Spor Hizmetleri Uygulamasında Görevlendirileceklere Ödenecek Ücretlerle İlgili Esaslar” dâhilinde ücret ödenmekte, görevlendirilen kişiler bu işleri asli görevlerinden ayrı olarak yürütmekte ve günde en fazla 2 saat, haftada en fazla 8 saat olmak üzere ayda 40 saat çalışılabilmektedirler. 

 

SGK (5510 S.) Kanunu gereği Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler hobi amaçlı bu çalışmalarından dolayı sigortalı sayılmamaktadır.

 

 

İŞ KANUNU AÇISINDAN SPORCULAR

İş Kanununda sporcuların kapsam dışında bulundukları hiçbir duraksamaya mahal bırakılmaksızın açıkça belirtilmiştir.

 

Yargıtay kararlarında da Profesyonel sporcuların kapsamı dışında olduğu vurgulanmıştır. Ancak antrenör ve teknik direktör gibi adlarla istihdam edilenlerin profesyonel sporcularla aynı değerlendirilemeyecektir. Bu husus Yargıtay kararlarıyla sabittir.

 

Yargıtay bir kararında sporcuların kulüplerinin (işverenlerinin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tâbi olarak ve işverenin emir ve gözetimi altında antrenman ve müsabakalar yaptıkları ve karşılığında önceden kararlaştırılmış bir ücret aldıklarına göre, kulüpleri ile bağları iş sözleşmesine dayandığını vurgulamıştır.

 

Kararın devamında faaliyetin sporla ilgili oluşu sporcu ile kulüp arasındaki bağın iş ilişkisi sayılmasına engel oluşturmayacağı, federasyon ile kulüp, federasyon ile hakem, sporcu, teknik direktör, antrenör, idareci ve benzeri spor elemanları ile kulüpler arasında çıkan uyuşmazlıklar için federasyonun kendi özel yasalarında veya hukuk talimatlarında özel kurullar ve tahkim şartı benimsenmiştir. Bu nedenle sporcu, antrenör gibi kimselerin işverenleri olan kulüplerle ilgili uyuşmazlıklarda öncelikle bağlı olduğu federasyonun kurullarına başvurması gerekmektedir.

 

 

PROFESYONEL SPORCULAR

Herhangi bir spor dalını kendisine meslek edinen ve bundan kazanç sağlayan kişilere profesyonel sporcu denilmektedir.

 

Bu kişiler kulüplerinin (yani işverenin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tabi olarak ve işveren veya vekilinin emir ve talimatı altında antrenman ve müsabakalar yaptıklarına, mukabilinde önceden yapılmış anlaşma ile tespit edilmiş ücretleri aldıklarına göre, anılan kimselerin işverenle hukuki ilişkileri bir hizmet akdine dayanmaktadır.

 

Gençleri spora teşvik etmek, gelecek vadeden sporculara sahip çıkmak, belli spor branşlarını güçlendirmek vb. gibi nedenlerden dolayı bazı sporculara, kulüpleri tarafından düzenli ödemeler yapılmaktadır.

 

Sporcularla yapılan sözleşmelerde aylık ödenecek ücretin asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda, bunlar 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı sayılacak, aksi hâlde sigortalı sayılmayacaktır.

 

Diğer yandan SGK’nın meslek kodu uygulaması gereği profesyonel sporcuların gerçek ücretleri üzerinden SGK’ya bildirilmeleri zorunlu bulunmaktadır. Ancak SGK prime esas kazanç tavanını aşan ücretlerin olması hâlinde SGK prime esas kazanç tavanı uygulaması gereği azami asgari ücretin brüt 7,5 katı üzerinden primlendirme yapılması gerekmektedir.