Kızılay'ın şefkat eli DARFUR'da

Darfurlular için Türk Kızılayı'nın Nyala'da kurduğu sahra hastanesi büyük bir nimet... Üç yılda 370 binden fazla hastaya müdahale edildi, sekiz bin Darfurlu çocuk sünnet edildi, sadece son iki ayda üç yüzden fazla cerrahi operasyon yapıldıDOLU DOLU 3 HİZMET YILI 2006 yılı Ağustos ayından beri hizmet veren Kızılay'ın Nyala'daki sahra hastanesinin bahçesi, her gün derdine deva arayan Darfurlularla dolup taşıyor. SUNUŞ...Birkaç günlük seyahat için tam beş aşı olduk! Darfur hakkında bugüne kadar çok şey yazılıp çizildi... Ancak bu meselenin dünya kamuoyu tarafından doğru şekilde anlaşıldığını söylemek mümkün değil. Zira bu konuda o kadar çok saptırma ve bilgi kirliliği yaşanıyor ki!.. Darfur, zor bir coğrafya. Birkaç günlük seyahat için tam beş tane koruyucu aşı olduk! Menfaat kavgaları burayı daha da zorlaştırmış. Darfur Türkiye'ye epeyce uzak. Ama insanları bize çok yakın... Onların durumuna kayıtsız kalmamalıyız. Bu yazı serisinin amacı da, Darfur halkının halini, bir nebze olsun sizlere anlatmak... İ.K. Fur (kabilesi) Yurdu, yani Darfur... Son beş altı yılda dünyanın dilinden düşmeyen, Birleşmiş Milletler'in gündeminde son zamanlardaki en büyük siyasi tartışma ve operasyonlarından birine sahne olan Darfur... 513 bin kilometrekarelik yüzölçümü ile, Fransa ülkesinden daha geniş bir bölge olan Darfur, Sudan'a ait sıkıntılı toprakların genel adı. Darfur idari bakımdan üç ayrı vilayete bölünmüş. 79.460 kilometre karelik Batı Darfur'da 2006 sayımına göre 1 milyonun biraz üzerinde nüfus barınıyor. Merkezi Al Geneina (Al Cunaynah) olan Batı Darfur'un toprakları Çad sınırı boyunca uzanıyor. Batı Darfur, daha önce de 20 yıl süren Çad'daki iç savaştan dolayı büyük asayiş sorunları yaşamıştı. Kuzey Darfur, bölgedeki en geniş vilayet. 296 bin 420 kilometrekarelik bu vilayette 2006 sayımına göre, yaklaşık 1 milyon 600 bin kişi yaşıyor. SU, KAVGA SEBEBİ Kuzey Darfur'un başkenti olan El Faşir, halihazırda Birleşmiş Milletler'in havadan konuşlanma merkezi. Güney Darfur ise, 137 bin 807 kilometrekare genişliğinde ve 2003 sayımına göre yaklaşık 3 milyon 100 bin kişi burada yaşıyor. Darfur'da yaşayan etnik grupların başlıcaları; Rezieghat, Habanya, Falata, Beni Halba, Taisha ve Fur kabilesi... Bir de Zeghawa ve Massaleit'ler var. Darfur'da nüfusun yüzde sekseni kırsal alanda yaşıyor. Bunların hemen tamamı hayvancılık ve çiftçilikle geçinmeye çalışıyor. Hayvancılık bölgenin en önemli geçim kaynağı. Bu sebeple, mera paylaşımı ve su kaynaklarının kullanılması kabileler arasında sürekli olarak kavga ve ihtilaflara sebep oluyor. Bugün yaşanan sıkıntıların temelinde de bu mesele yatıyor. 50 DERECEDE HAYAT Türk Kızılayı'nın sahra hastanesi, Güney Darfur Eyaleti'nin başkenti olan Nyala'da kurulu. Sudan'ın başşehri Hartum'a yaklaşık 1200 kilometre mesafede olan Nyala ve Kuzey Darfur'un merkezi olan El Faşir şehirlerinin civarına kurulu mülteci kamplarında, yaklaşık beş yüz ila beş yüz elli bin insan son derece zor şartlar altında barınmaya çalışıyor... (Mülteci durumuna düşmüş olan Darfurluların sayısı hakkında, muhtelif kaynaklar çok farklı rakamlar vermektedir. Bu konuda Sudan hükümeti, BM ve yabancı yardım kuruluşlarının olayları abartılı biçimde vermesinden çok şikayetçi.) Havaların nisbeten serinlediği şu sıralarda bile, bazı günler elli derecenin üstüne çıkan sıcaklıklarda; derme çatma kamp gölgeliklerine sığınan bu insanlar, her şeyden önce gıda ve su sıkıntısı ile boğuşuyor... HER ÇEŞİT HASTALIK VAR Kamp şartlarında yeteri kadar temiz ve sağlıklı ortamdan mahrum bulunan Darfurlular, birçok hastalığın da pençesinde kıvranıyor. İhtiyacı karşılayacak kadar su ve temizlik imkanı olmadığı için ishal ve kanlı ishal vak'aları, yetersiz beslenmeden dolayı mide ve bağırsak hastalıkları, solunum yolu enfeksiyonları, üriner sistem enfeksiyonları, romatizmal hastalıklar, cilt hastalıkları vs... Nyala ve çevresinde en sık rastlanan vak'alardan biri de guatr hastalığı. Bronşit, nezle, ishal, cilt hastalıkları ise en sık rastlanan vak'alar... İşte böyle bir ortamda Türk Kızılayı'nın Nyala'da kurduğu sahra hastanesi, Darfurlular için gerçekten büyük bir nimet... HARTUM HATIRASI Kızılay 15. Ekip Koordinatörü Zeki Karabinaoğlu, tercüman Abdullah Ahmed, Bahtışen başhemşire, Genel Başkan Danışmanı Fecri Alparslan, 15. Ekip Başkanı Refik Akdemir ve mübayaa memuru Ercan ile Darfur'a gidiyoruz... OTASH KAMPININ ÇİÇEKLERİ 60 bin mültecinin barındığı Otash Kampına yaptığımız ziyaret sırasında, ilgi bekleyen çocuklar hemen etrafımızı sardı. Ağrı eski milletvekili Fecri Alparslan da bu tablolara yabancı değil. Son derece mutlu görünüyor!.. SÜNNET ÇOCUKLARININ HEYECANI Otash Kampından Kur'an kursu hocaları tarafından hastaneye getirilen sünnet çocukları, Kızılay İdarecileri ile birlikte objektife poz verirken, korku ve heyecanlarını gizleyemiyorlardı. Çocuklar, beyaz kıyafetleriyle ilgi odağı oldu. BAŞHEKİMİN SON OPERASYONU!.. İki ay içerisinde üç yüzden fazla ameliyat yapan hastane başhekimi Opr. Dr. Can Terzier, son görev gününde, otuzlu yaşlarında olan bir kadının yumurtalıklarında 'metastaz' yapmış devasa bir uru başarıyla çıkardı. BU BİR REKOR! Darfur'da guatr hastalığı çok sık görülüyor. Riskli bir ameliyatla bu kadının boynundan alınan guatrın büyüklüğü, belki de rekor olarak literatüre girebilir. EN ÇOK ONLARI ETKİLİYOR Kiminin karnı şiş, kiminin kasıkları, kiminin de göğsü... Beslenme yetersizliği, sanitasyon problemi ve daha pek çok sıkıntı en çok çocukları vuruyor!.. Günde 300-500 hastaya hizmet veriyorlar Çadırda hizmet veren sahra hastanesi ama, bizzat Sudanlıların ifadesi ile, Nyala'daki Devlet Hastanesinden kat be kat daha temiz ve lüks. Yine onların ifadesi ile beş yıldızlı hastane... Burada Kızılay'dan 11 kişilik idari ve teknik ekip ile, Sağlık Bakanlığından görevlendirilen 15 kişilik sağlık ekibi görev yapıyor. Sahra hastanesinde, acil polikliniği ile birlikte çocuk polikliniği, kadın hastalıkları ve doğum polikliniği, erkek dahiliye polikliniği, diş polikliniği, röntgen ünitesi, laboratuvar, ameliyathane ve eczane üniteleri, günde ortalama üç yüz ila beş yüz hastaya hizmet veriyor. 2006 yılı, 27-29 Mart tarihlerinde, Başbakan Recep Tayip Erdoğan'ın Sudan'a ve Güney Darfur'a yaptığı ziyaretten sonra kurulmasına karar verilmiş ve ziyaretten hemen sonra kuruluş çalışmaları başlamış. Sağlık Bakanlığı ve TİKA'nın (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi) da destekleriyle kurulan ve 30 Ağustos 2006 tarihinde faaliyetine resmen başlayan Kızılay Sahra Hastanesinde bugüne kadar 370 binden fazla Darfurlu hastaya tedavi hizmeti verildi. 8 BİN ÇOCUĞA SÜNNET Her gün civardaki (Otash, Sakali, Muse, Es-Selam, Dreş, Kalma vb.) isimlerle anılan mülteci kamplarından hastaneye gelen yüzlerce hasta, şikayetleriyle ilgili polikliniklerde muayene oluyor. İcap edenlere gerekli röntgen ve laboratuvar tetkikleri yapıldıktan sonra tamamen ücretsiz olarak ilaç tedavisi veya cerrahi operasyon uygulanıyor. Hastaneye gelen erkek çocukları şayet sünnet olmamışsa, ailelerinin onayı alınarak, bu arada sünnet operasyonu da gerçekleştiriliyor. Ayrıca zaman zaman toplu sünnet törenleri de yapılıyor. Kızılay tarafından şimdiye kadar tam sekiz bin çocuk sünnet edilmiş... Sünnet konusu maddi bakımdan da çok önemli. Zira Darfur'da bir çocuk için asgari sünnet ücreti, elli Türk lirası civarında. Ve bu para mülteciler için hakikaten büyük bir meblağ. KİMSESİZLERİN DRAMI Nyala'daki Kızılay yöneticileri ile birlikte bazı kamplara özel ziyaretlerde bulunduk. Es-selam kampına yaptığımız ziyaret sırasında (yaklaşık 74 bin kişinin burada barındığı belirtiliyor), kampın müdürü pozisyonunda olan Er-rayyih isimli şahıs, sadece bu kampta sünnet olması gereken yedi bin civarında çocuk bulunduğunu ifade etti. Halen Darfur'da bulunan Kızılay Genel Başkan Danışmanı, H. Fecri Alparslan (Ağrı eski milletvekili) ile Kızılay Ekip Koordinatörü Zeki Karabinaoğlu, Ekip Başkanı Refik Akdemir (Emekli İstihkam Albay) derhal bu çocukların sünnet edilebilmesi için gerekli çalışmalara başladılar. Kızılay Genel Başkanı Tekin Küçükali ile hemen irtibata geçilip bilgi verildi. Genel Başkan'ın direktifi ile programın detayları hazırlanmaya başladı. Bu programla, yaklaşık on bin tane çocuğun sünnet edilmesi planlanıyor.