Miloseviç öldü, peki diğerleri?

20. Yüzyılın en büyük insanlık suçunun bir numaralı faili Slobodan Miloseviç, Lahey'deki hücresinde ölü bulundu. On binlerce insanın soykırımla katledilmesinden sorumlu olan; "Kasap"ın sonu ile ilgili olarak yapılan resmi açıklamada, ölümüne sebep olarak kalp krizi gösterildi. Ancak daha ilk günden belli olduğu üzere, Miloseviç'in ölümü hakkında epeyce spekülasyon yapılacaktır. Mesela birtakım ilaçları kasıtlı şekilde kullanarak, kendisini hastahaneye, özellikle Rusya'daki bir hastahaneye sevk ettirerek, böylece hücreden kurtulma yolu aradığı vs. Diğer taraftan, Kasap Miloseviç'in yargılanmasının tamamlanmadan ölmesi, Yugoslavya devletini muhtemel bazı tazminat ve başka yaptırımlardan da kurtarmış oluyor... Çünkü Miloseviç, Bosna Hersek'teki soykırım ve katliamı, başkanı olduğu Yugoslavya devletinin siyasi, ekonomik ve askeri imkanları ile teşvik ve organize etmişti. Dolayısıyla onun kişisel olarak yargılanıyor olması, tek başına sorumlu bulunduğu anlamına gelmiyordu! Eğer yargılanma süreci tamamlanabilmiş olsaydı, kim bilir daha hangi gerçekler ve ne tür değişik sonuçlar ortaya çıkacaktı. O halde Miloseviç'in bu şekilde ölmesiyle Yugoslav devletinin yetkililerinin rahat bir nefes aldığını söylemek yanlış olmayacaktır!.. Geçen asrın sonlarında, Avrupa'nın orta yerinde, ırki ve dini taassupla yıllarca insan katliamını sürdüren Miloseviç'i, Avrupa'nın diğer güçlü ülkeleri utanç verici bir şekilde seyretmişti. Yüzbinlerce kişi öldürüldükten ve yurtlarından sürüldükten sonra; nihayet Amerika'nın inisiyatif almasıyla, BM ve diğer kuruluşlar da devreye girip, soykırımın durdurulması sağlanmıştı. Miloseviç, 1990'ların ilk yarısında tezgahladığı, Bosna Hersek'teki yüz kızartıcı katliam, soykırım ve etnik temizliğin bir benzerini; birkaç sene sonra Kosova'da tekrarlamaya kalkıştı. Ancak bu defa daha çabuk bir müdahaleye maruz kaldı. BM kararı ile NATO'nun askeri harekatla Yugoslavya'yı cezalandırması için düğmeye basıldı. Etkili bir hava bombardımanı sonucunda Miloseviç ve Yugoslav Ordusu pes etti. Sonrasındaki süreci biliyorsunuz... Epey çetin geçen pazarlıklardan sonra, Yugoslavya devleti, Miloseviç ve diğer bazı savaş suçlularını, Lahey'deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesinde yargılanmak üzere teslim etmeyi kabul etti. O gaddar ve mağrur Miloseviç, yargılanma sürecinde de kendince direnmeye çalışıyordu. Baştan beri mahkemeyi tanımadığını sürekli tekrarlıyordu... Ancak onun için artık pek çok şey ya bitmişti, yahut eskisi gibi değildi. Miloseviç ve suç ortaklarının yaptıkları tüyler ürpertici idi. Mahkeme savcısının iddianamesi, bu suçların bir kısmını delilleri ile birlikte ortaya koyuyordu. Daha birkaç ay önce -Türk televizyonlarında da gösterilen- bir 'video-film'de Srebrenitza'da, hunharca katledilen silahsız Boşnakların iç parçalayıcı durumları gösteriliyordu... Evet Miloseviç artık yaşamıyor. Bu dünyada cezası verilemedi. Ama unutmayalım ki, asıl cezasını öbür dünyada çekecektir... Miloseviç'in bazı suç ortakları halen yargılanıyor. Cezası kesinleşenler de var. Ama Bosna Hersek'teki soykırımın başka iki büyük suçlusu var ki, bugüne kadar herkes onların yakalanıp yargılanmasını istedi: Bosna Sırplarının başkanı Radovan Karadziç ve onun askeri şefi General Radko Mladiç... Kellelerine ödül konulmasına rağmen nedense şimdiye kadar yakalanamadılar! Bu iki insan kasabının kimler tarafından ve nerelerde saklandıkları aslında bilinmiyor da değil. Ama tuhaf bir şekilde, bunlar bütün NATO ve BM görevlilerinin arama operasyonlarından her seferinde kaçabiliyorlar. Temennimiz bu iki azgın kasabın da yakalanması ve mahkemede yargılanıp hak ettikleri cezaya çarptırılmasıdır. Miloseviç ve diğer ortaklarının yargılanması, katliam ve soykırıma maruz kalmış olan Boşnakları bir nebze teskin etmişti. Ama elbette onların acılarının nesiller boyu unutulmayacağı, unutulamayacağı kesindi... Her sene Srebrenitza ve diğer yerlerdeki toplu mezarların başında toplanan Boşnaklar, Avrupalı efendilerin yıllarca kılını kıpırdatmadan seyrettiği insanlık dramını, bütün dehşetiyle yeniden hatırlayacaklardır. Onların ahı, feryadı Miloseviç ve diğer suç ortaklarını mezarlarında da, hiç ama hiç rahat bırakmayacaktır. Buna şüpheniz olmasın!