Türkiye - ABD ilişkilerinde yeni dönem...

Dünkü yazıda, Obama'nın ziyareti sırasında verdiği mesajları genel olarak ele almıştık. Bugün yalnızca Türkiye'ye dönük mesajlarını ve 'beklentilerini' ele almak istiyorum. Obama Türkiye ile ilgili olarak, yeni ve çok önemli şeyler söyledi ama, bütün bu söylenenlerin arkasının nasıl doldurulacağı esastır!.. Zira bugüne kadar pek çok defa benzer söylemlere şahit olduk. Mesela; ABD Yöneticileri tarafından telaffuz edildiği vakit, Türkiye'de pek çok kimsenin memnun kaldığı ve ziyadesiyle önemsediği "Stratejik Ortaklık" lafı... Şimdiye kadar bunun içi doldurulabildi mi? Kesinlikle hayır! Tam aksine Amerika cenahından ülkemize karşı, öyle negatif eylemler gerçekleşti ki; bırakın stratejik ortaklığı, iki devlet arasındaki normal diplomatik ilişkilerle dahi, telifi kabil değildi. Mahut "Johnson Mektubu"ndan tutun da 'Çuval Hadisesi'ne kadar, pek çok olayı sayabiliriz. Fakat Amerika yeni bir sayfa açmak istiyor. Sadece Türkiye ile değil, belki bütün dünya ile... Bu arada Türkiye'ye büyük önem verdiğini ve ilişkilerini daha ileri bir seviyeye taşımak istediğini çok dramatik bir şekilde ortaya koymuş bulunuyor. Obama bunun için, Ankara'da yeni bir kavram ortaya attı: "Model ortaklık" veya "Örnek ortaklık" da diyebiliriz. Bunun tam olarak ne anlama geldiğini, henüz bilmiyoruz. Obama ve ekibi, böyle bir modeli nasıl kurguladı veya nasıl kurgulayacak, bunu zamanla anlayabileceğiz. Yani bu ortaklık, iki egemen devlet arasındaki makul bir ortaklık mı olacak, yoksa biri diğerinin gölgesinde bir "rol modelliği" statüsü mü olacak? Bazı yorumlara göre, Obama Türkiye'ye küresel bir rol teklifinde bulundu... Bu iyimser yorum, şüphesiz önemli ölçüde gerçeği ifade ediyor. Lakin çok da fazla hayale kapılmamak gerekir. Sebebi şudur: Amerika'nın Orta Doğu ve Avrasya hattında kalıcı bir hakimiyet kurmak için, bütün gücünü sonuna kadar kullanacağı sır değil... Bu hakimiyet, ilk bakışta Çin ve Rusya ve daha uzak vadede başka aktörlere karşı görünmekle birlikte; Bölgenin kalbinde yer alan Türkiye'nin menfaatleri ile, ABD hedeflerinin her yerde ve her zaman örtüşeceğini kim iddia edebilir? Stratejik işbirliği veya model ortaklık, yeni dönemde ABD'nin büyük ihtiyaçları karşısında, Türkiye'den esirgeyemeyeceği bir konjonktür olabilir. Ama, bir bölgesel güç olarak ve istikbalde küresel güç olma iddiasındaki Türkiye, herhalde ve mutlaka bütün yumurtaları bir sepete koymayacaktır. Unutmayalım, Obama'nın Türkiye'de memnuniyet uyandıran sözlerinin yanında; özellikle resmi ideoloji noktasında, hazmı hayli zor mesajları da oldu! "1915 olayları"nı Obama çok usta bir üslupla, en azından şimdilik tepkiye yol açmayacak bir biçimde geçiştirdi diyelim. Fakat ilk defa bir yabancı devlet başkanı, üstelik Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde; "Kürt azınlık" diye bir tabiri telaffuz etti ve Kürtlere yönelik yeni açılımlar talebinde bulundu. ABD Başkanı "Irak harbi bir hata idi..." dedi ama, Afganistan'daki savaş için aynı şeyi düşünmüyor!.. Ve Afganistan'la ilgili olarak da Türkiye'den istekleri var... Özetle: Yeni dönem olumlu olsa da, her şey süt liman değil. Şimdilik bu kadar.