Ağlarsa anam ağlar!

ABD'de patlayan 3 yolcu uçağı dünyanın seyrini değiştirdi. Bütün hesaplar altüst oldu. Devletler ve şirketler yıllık ve geleceğe ait planlarını kökünden değiştiriyor. Zira artık çok iyi biliniyor ki, "Hiçbirşey eskisi gibi olmayacak!" Bizim için en önemli ülke şüphesiz Türkiye. İçinde yaşadığımız, havasını teneffüs ettiğimiz, suyunu içtiğimiz, nimetlerinden yararlandığımız vatanımız, bu yeniden kurulan dünya içerisinde yerini nasıl alacak? Önümüzde tek kelime ile korkunç bir süreç var: Sıcak savaş başladı, başlayacak. Afganistan'ı ABD füzeleri vurdu vuracak. Ekonomiler tek kelime ile felç olacak. Ayakta durabilenler, malını koruyacak. Yıkılanlar, silinip gidecek. Bu işten en büyük yarayı da bizim gibi, eloğluna muhtaç olan gelişmekte olan ülkeler görecek. Dünya sus pus oldu, Başkan Bush'un ağzına bakıyor. "Vur!" dedi mi iş bitecek. Neler olacak? Bütün dünya ülkeleri gibi Türkiye'nin de savunma harcamaları patlayacak. Ekonomik program diye birşey kalmayacak. Güvenlik şirketlerine inanılmaz bir talep olacak. Sigorta şirketlerinin yapısı kökünden değişecek. Zira onları reasüre eden finans kaynakları kuruyacağı için çok farklı bir yapı oluşacak. Kimya ve ilaç sektörlerinde mühtiş bir canlanma yaşanacak. Her zaman Batı ittifakının yanında yer alan ve demokrasiyle yönetilen tek Ortadoğu ülkesi konumundaki Türkiye'nin önemi sadece ABD açısından artacak. İşte bu gelişme bizim IMF ile yaptığımız stand by anlaşmasının devamını sağlayabilir. İhracat darbe yiyecek Ancak NATO anlaşmasının 5. maddesinin kabulüyle Türkiye'nin komşularıyla olan münasebetleri birdenbire gerginleşecek. Yani savaş havası bizi de ciddi biçimde etkisi altına alacak. Şu anda gelişmekte olan Irak pazarını unutacağız. Dünya ekonomisindeki ciddi daralma Türkiye'yi çok olumsuz etkileyecek. Büyük ümitlerle bel bağladığımız ihracat ağır bir darbe yiyecek. Turist sayısında çok büyük bir azalma meydana gelecek. Bunun ilk işaretleri geçen hafta alınmaya başlandı. Rezervasyonlar topluca iptal edildi. Türk siyasetinde aşırı sağcı partilere devletin tavrı sertleşecek. 3 milyar $ tehlikede ABD'deki terör, küresel bir resesyona sebep olacak. Aşırı bir küçülmeyle karşı karşıya bulunan Türkiye, dünya piyasalarından kaynaklanan ikinci bir daralmayı kaldıramayacak. Bu yüzden ekonomik programda ciddi bir revizyona gidilecek. Hedefler silbaştan yenilenecek. Hazine'nin New York'ta yapacağı "tanıtım" toplantısı iptal edildi. Artık ABD piyasalarından borçlanma imkansız hale geldi. Şimdi bu ortamda Avrupa'dan da yardım alabilmemiz çok zor. Bu şartlarda borçlanma yapılabilse bile maliyeti aşırı yüksek olacak. Türkiye'nin risk primi yükseldi. Yatırım akışının durmasından en büyük tokadı Hazine yiyecek. Yılın son çeyreğindeki yüklü ödemeler devletin kasasını boşaltacak. IMF'ye 2002'de ödeyeceğimiz borçların uzatılmasını resmen isteyeceğiz. Bu ay sonunda serbest bırakılması beklenen 3 milyar dolarlık kredi şu anda tehlikede. Şimdi "altın" devri Bu durumda en güvenli yatırım aracı altın, sonra dolar.. Geçen haftaki yorumumuzda "Borsayı bırak, altına bak" demiştik. Bu değerlendirmeyi yaparken, ABD'ye böyle bir saldırı olacağını elbette bilmiyorduk.Türkiye olağanüstü bir dönem yaşıyordu. Bu zamanlarda en iyi prim yapan yatırım aracı ne döviz, ne faiz, ne de borsaydı. Sadece altın ayakta durabilirdi. Parasını külçe altında tutanlar ne kadar isabetli iş yaptıklarını şimdi çok daha iyi anladılar. Piyasa oyuncuları risk almaktansa altın alarak temkinli bir bekleyiş içine girdiler. ABD, Afganistan'a saldırırsa, altının ons fiyatı bir anda 300 doları devirebilir. Wall Street açılıyor ABD borsaları bugün açılıyor. Wall Street'in start almasıyla birlikte endekslerde hızlı bir gerileme yaşanacak. Avrupa'nın en büyük 50 şirketinin yer aldığı Dow Jones endeksi 4 günde yüzde 8.4 oranında geriledi. ABD'deki bankaların en büyük sıkıntısı yatırımcıların bugün yoğun satış yapmaları.. Zira bu emirleri hangi nakitle geri ödeyecekleri belli değil. Hisse senedi sahiplerinin gerçekten korkup korkmadığı anlaşılacak. En önemli soru işaretlerinden biri de müşterilerin saldırıdan önce verdikleri alım-satım talimatlarını zamanında uygulamak, teşkil ediyor. Hazine'nin işi zor Bu hafta Hazine'nin 1.9 katrilyon lirası fon bankalarına olmak üzere 2.3 katrilyon liralık ödemesi var. Hazine ihaleyle ilgili detayları bir gün önce kamuoyuna duyuracağından şu anda ihaleyle ilgili bir netlik yok. Ayın son haftasında yüklü bir itfa daha var. Şayet bu gergin bekleyiş ve savaş hali sürerse yeni borçlanma zorlaşır. Veya çok pahalı bir maliyetle karşılanır. Piyasalar ABD saldırısı öncesinde Hazine'nin vadeyi uzatacağını bekliyordu. 5-6 aylık ihalelerden söz ediliyordu. Ancak terör bütün bu beklentileri ortadan kaldırdı. Hazine ya yeniden halka arz yöntemine başvuracak. Ya da Merkez Bankası'na.. İMKB çöküşte Borsayı çok kötü günler bekliyor. 1 günlük kapatma da işe yaramadı. Hisse senedi fiyatları çok ucuzlamasına rağmen, şimdi en riskli yatırım alanı İMKB.. Savaş durumunda bileşik endeks 40 cente yani 6 bin hatta 5 bin puanlı seviyelere kadar çökebilir. Faizler yüzde 100'leri aşabilir. En avantajlı sektörler ise gıda ve ilaç olarak görünüyor. Dövizde ise yükseliş devam edecek. Dolar 1 milyon 600 bini görebilir. Piyasalar, siyasi ve askeri gelişmelere odaklanmış durumda. Merkez Bankası, spekülatif hareketlere izin vermeyeceğini açıkladı. Ancak daha önce yaşadığımız krizlerde bir günde 6-7 milyar dolarlık çekişlerin olduğu dikkate alınırsa, bu uygulamanın pek gerçekleşmeyeceğini söyleyebiliriz. Zira kullanılabilir rezerv miktarımız 17 milyar dolara indi.