Petroldeki
sert düşüş, dünyanın önde gelen merkez bankalarının enflasyon hevesini
kursağında bıraktı. Bol parayla fiyatların artacağını düşünüyorlardı,
ama enerji maliyetlerindeki büyük gerileme karşısına planları suya
düştü. Önüne geleni yiyen dinozor resmiyle anlatılan enflasyon artık, ayıların yüz karası panda oldu.
Onu hareketlendirip ayağa kaldırmak için sıfır faizli kredilerle,
inanılmaz teşvik programları uygulanıyor, kılını kıpırdatmıyor. Dünyanın en büyük problemi tüketim..
Gelişmiş ülkelerdeki nüfus yaşlı, insanlar belli oranda harcama
yapıyor. Şirketlerin üretimi azalıyor, büyüme hızı geriliyor.
Enflasyonun yerini deflasyon (fiyatların gerilemesi)
aldı. Ülkeler küçülüyor, işsizlik artıyor. Faizler sıfır düzeyine
inmesine rağmen, büyük güven kaybı yaşandığı için halk tüketmiyor.
Son
örnek: Almanya'da kasım ayında sanayi üretimi %2.4 geriledi.. Euro
bölgesinde enflasyon yıllık eksi 0.2 olarak gerçekleşti. Bu hafta Avrupa
ve ABD'de sanayi üretimi ile üretici ve tüketici fiyatları belli
olacak. Dolardaki aşırı yükseliş büyük ihtimalle rakamları aşağı
çekecek. ABD'de aralık ayında tarım dışı istihdam artışı 251 bine
çıkarak ilk anda ekonominin temellerinin güçlendiğini gösterdi. Ama
çalışanların ortalama saatlik ücretlerinde büyük düşüş yaşandığı
görülünce resim değişti, borsalar satışa döndü. Nitekim istihdam
verisinin hemen ardından Chicago Fed Başkanı Evans'ın "Fed'in, faiz
artırmak için 2016'yı beklemesi gerekiyor" demesi dikkat çekti. Evet
ABD'de istihdam artıyor, ama aylık bazda eksi 0.2, yıllıkta %1.7'lik
artışla saatlik kazançlarda büyük gerileme var. Aynı şekilde işgücüne
katılım oranı da %62.7'ye gerileyerek, 36 yılın en düşük seviyesine
inmiş durumda. Bu rakam yaklaşık 11 milyon kişinin işgücü tanımının
dışına çıktığı anlamına geliyor. Ücret artışlarının şaşırtıcı derecede
yavaşlaması Fed'in işgücü maliyetlerinde artış görmeden
faiz arttıramayacağı beklentisini beraberinde getiriyor. Yatırımcının
kafası karıştı güvenli limana koştu, 10 yıllık hazine bonolarında
faizler 1.90 düzeyine indi. Dünyanın en büyük ekonomisi 2014'ün üçüncü
çeyreğinde %5 büyüdü ancak bu rakam şüpheli.. Zira, 139 milyar dolarlık
kişisel tasarrufların önemli bir kısmı, kişisel harcamalara eklenerek
elde edildi, yani gerçek değil. Balon patlayacak, ama ne zaman?
Petroldeki
düşüş cari açığımızı büyük ölçüde daralttı. Akaryakıt fiyatlarındaki
gerileme maliyetleri aşağı çekti. Para politikası kurulunun 20 Ocak'taki
toplantısında faizleri aşağı çekeceği kesinleşti. Bunu gören yabancı
döviz bozdurup tahvil alıyor. Dolar bu yüzden düşük kaldı. 1 hafta sonra
tablo tersine döner. ABD merkez bankasının faiz artış ihtimali iyice
zayıfladı, gelişmekte olan ülkeler rahat nefes aldı. Rusya'daki kriz,
Avrupa'daki durgunluk paranın ibresini Türkiye'ye çevirdi. İşte bu
yüzden Fransa'daki terör saldırılarıyla düğmeye basıldı. Maksatları,
seçim öncesi Türkiye'de siyasi ve ekonomik istikrarı bozarak, çözüm
sürecini baltalamak. Su uyur, düşman uyumaz!