Bas parayı, al bonoyu!

Merkez Bankaları faiz oranlarını düşürerek ekonomiyi canlandırma imkânının kalmadığı durumda varlık satın alarak piyasaya para sürer. Parasal genişleme İngilizce 'Quantitative Easing' olarak ifade edildiği için, kısaca QE olarak adlandırılır. Parasal genişleme, aslında ekonomideki daralmayı aşmak için yapılan bir müdahale. ABD Merkez Bankası FED, bu metodu ilk defa 2008 yılında baş gösteren mortgage krizi sonrasında uyguladı. 'QE1' ile piyasadan 600 milyar dolar değerinde mortgage tahvili satın alındı... 2011 yılının 2. Çeyreğinde 'QE2' ile 600 milyar dolar değerinde hazine tahvili alındı.. Parasal genişleme kısa vadede ekonomiye canlanma sağlar... Ama alınan tahvillerin değeri düşmeye başlarsa, bu müdahale etkisini kaybeder, yenisi gerekir. 2008 yılındaki ilk müdahalenin etkisi 1.5 yıl devam etti. Avrupa'daki kriz derinlik kazanınca, planlar altüst oldu. İkinci parasal genişleme de tıkanınca, piyasa üçüncü operasyon istiyor. FED Başkanı Bernanke açıkça bunu söylemedi, ama iyileşmenin güçlenmesi için adım atmaya ve daha fazla aksiyona hazırız, demesi, bu operasyonun başlayacağını haber verdi. ABD'de QE3 şu an için tekrar gündemde. Her parasal müdahale yapıldığında piyasadaki dolar miktarı ve yatırımlar artar... ABD merkez bankası FED nakit para basmakla işe başlar. Daha sonra merkezî hükümetin hazine bonolarını, açık piyasa işlemlerinde satın alarak, hükümete yardım paketinde kullanabileceği nakdi sağlar. Bununla birlikte, bankaların bilançolarında yer alan toksik denilen sorunlu varlıkları ve bankaların hisse senetlerini nakit karşılığı satın alır. Yani kısaca hükümetin ve bankaların likiditesini güçlendirir. Bankaların tekrar kredi vermeye başlamasıyla müşterilerin harcamasının yeniden artacağı ve böylelikle talebin artarak ekonominin iyileşmeye başlayacağı öngörülür. Peki buna neden gerek duyuluyor? Düşük faizler işe yaramadığı için. Ama ekonomide aşırı yavaşlama varsa, faiz oranları %0'a düşürülse dahi sistem çalışmaz, işte o zaman parasal gevşemeye gidilir. Dolaşımdaki para arttırılarak, paranın değeri düşürülür. Yani bir anlamda enflasyon üretilir. Temel düşünce, para arzının arttırılarak harcamanın arttırılacağıdır. Fiyatların gelecekte daha da yükseleceği algılaması sağlanarak ertelenmiş harcamalar bugüne çekilmeye çalışılır. Bundan önceki iki uygulama kısmen başarılı oldu. Bugün ABD'nin ekonomik durumunun Avrupa'dan çok daha iyi?olması bu iki parasal genişlemeden kaynaklanıyor.