Cari açık!

Türkiye ekonomisinin en büyük problemi cari açık. Yurt dışına sattığımızdan daha fazlasını satın alıyoruz. Aradaki fark, nasıl kapatılmaya çalışılıyor? Bankalar uluslararası finans piyasalarından kredi alıyor, yani borçlanıyor. Merkez Bankasının son beklenti anketinde yıl sonu cari açık beklentisi 55.5 milyar dolara çıkmış durumda. Kredi hacmindeki artış ve Türk Lirasının aşırı değer kazanması cari açığı artıran en önemli gelişmeler. Ama diğer taraftan Türk Sanayinin yeterince rekabetçi olamamasının da döviz açığının büyümesinde önemli payı var. Bu tablo ihracatı yavaşlatıyor, ithalatı teşvik ediyor... Türkiye'deki faizler, Avrupa ülkelerine göre oldukça yüksek. Bu yüzden ülkeye giren sıcak para (kısa vadeli sermaye) girişi artıyor. Kendi ülkesinde 5 yılda kazanacağı parayı Türkiye'de 1 yılda elde eden yatırımcı akın akın geliyor. Gelirken yanında getirdiği dolarları TL'ye çeviriyor. Talep arttıkça Türk Lirası değer kazanıyor. Peki biz Çin gibi paramızın değerini düşük tutamaz mıyız? TL'nin değerini düşürmek için tek bir yol var, faizleri aşağı çekmek lazım.. Aslında Merkez Bankasının önünde tarihî bir fırsat vardı, kullanamadı. Baz etkisi sebebiyle enflasyon Nisan başında son 41 yılın en düşük seviyesine indi. Ama banka gecelik faizleri düşürme harekâtına ara verdi. Oysa faiz operasyonu devam etseydi, Bugün dolar 1.57-1.59 TL aralığına çıkmıştı, dolayısıyla ithalatta daralma yaşanacaktı, olmadı. TL'nin değerini düşürmek için ikinci yol Merkez Bankasının günlük satın aldığı döviz ihalelerindeki miktarı arttırması. Mesela 40 milyon dolarlık alımı 100 milyon dolara çıkarabilirler. Bu durumda dövizini satmak isteyen doğruca Merkez Bankasına müracaat edecek, piyasadaki alıcılar azalacağı için, kurlar yükselecek. Bunun karşılığında piyasaya verilen para miktarı artacağı için, ticaret hayatı canlanacak.. Döviz rezervimiz 200-300 milyar dolara çıkacak, ama bu para enflasyon olarak geri dönecek.. Fiyatlar kabarınca, bütçe açığı artar. Bunu kapatmak için, faizler tekrar yükseliş potasına sokulur. Yani başa dönülür. Peki o zaman çıkıp sorulmaz mı, biz bu haltı niye işledik, diye.. Bizim gibi ekonomisi son derece sağlam temellere oturmuş ülkelerde cari açıktaki büyüme kolayca finanse edildiği için tehlikeli değil. Unutmayın, borç, ödeyene verilir. Son bir not, güçlü ülkenin parası değerli kalır, yerlerde sürünmez (www.necmettinbatirel.com).. Enflasyon bugün düşük seyrediyorsa, kıymetli TL sayesinde...