Çömlek patladı!

ABD ekonomisinde alarm çanları çalıyor. 2008 finans krizinden sonra ilk defa peş peşe banka iflası yaşanıyor. Olay nasıl gelişti? ABD bankalarındaki mevduatları ve banka iflasları durumunda tasarrufları sigortalayan bağımsız bir federal kurum FDIC başkanı Washington'daki bir grup bankacıyı ABD mali sisteminde gizlenen 620 milyar dolarlık bir risk konusunda uyardı.

 

Bunun üzerine Amerika’daki en büyük 16’ncı banka olan Silicon Valley Bank, bilançosunu dengelemek için 1,75 milyar dolarlık hisse satacağını açıkladı. Ama bu karar büyük bir güven kaybına yol açtı.

 

Hesap sahipleri panikledi, paralarını geri çekmeye başladı. Bankanın hisseleri %60 değer kaybederek 80 milyar dolarlık zarara yol açtı...

 

FDIC bankaya kayyum atadı. Silicon Valley Bank’ın varlıklarının toplam büyüklüğü 209, mevduatı ise 175 milyar dolar. Bu olayın ardından New York’ta 88,6 milyar dolarlık mevduata sahip Signature Bank da battı. 

 

Silicon Valley’in iflasından kısa süre önce bir başka ABD’li banka Silvergate de kapanmıştı. ABD’nin en büyük, girişimcilik dünyasının ikonik destekçisi Silicon Valley Bank'ın (SVB) 48 saat içinde batması finans sistemini temelinden sarstı. 2008’deki finans krizinden sonraki en büyük 2. çöküş...

 

Küresel piyasalar olayın kısa sürede büyümesinden çok rahatsız. Batan banka teknoloji girişimlerine yatırım yapıyor. Girişimlerin mevduatlarını da kendi bünyesinde tutuyor. Yatırımcıların ve fonların güvendiği, girişim ekosistemini destekleyen bir banka statüsündeydi...

 

Varlıklarının yarısına yakını riski ve getirisi düşük olan “vadeye kadar elde tutulacak” tahvillerden oluşuyordu…

 

Peki bu tablo nasıl oluştu? ABD Merkez Bankası’nın faizleri hızla arttırması finansal varlıkların değerini düşürdü...

 

Faizler yükselince piyasadaki para miktarı azaldı. Bu durumda para ihtiyacı olan fonlar ve girişimler paralarını bankadan çekmeye başladı. Likidite ihtiyacını karşılamak için bankalar da ellerindeki varlıkları zararına satmak zorunda kaldı.

 

İşte Silicon Valley Bank bu duruma düştüğü için battı. (En büyük kripto bankalarından biri) olan Silvergate Bank’ın en büyük müşterisi dünyaca ünlü kripto para borsası FTX’in iflas etmesi sonrası müşterilerin 8 milyar dolar çekmek için bankaya hücum etmesi zincirleme olayı başlattı. Sonuç olarak, 80 milyar dolar kayıpla Silver Bank iflas açıkladı. Bitti mi? Hayır... 

 

FDIC bankadaki hesap sahiplerine en fazla 250 bin dolara kadar güvence veriyor. Aşan kısmın ne kadarının karşılanabileceği belirsiz. ABD’deki iki banka batışı aysbergin görünen yüzü...

 

En büyük problem görünmeyen kısımda...

 

Yüksek faiz diğer bankaları da vuracak. Bu sürece yeni bankaların katılmasıyla olay küresel krize dönüşecek. Transatlantik ağır yara aldı... 

 

ABD için dünyanın süper gücü deniyor. Ama merkez bankasının başında son derece acemi, krizleri yönetemeyen, ileriyi göremeyen, aldığı kararlarla piyasaları sürekli zarara uğratan bir başkan var. Jerome Powell.

 

Enflasyonu düşüreceğim diyerek yüksek faiz silahını ateşledi, ekonomiyi kalbinden vurdu. Finans sektörü can çekişiyor. Borsalar çöküyor.

 

Peki biz fiyat artışlarıyla mücadelede ne yaptık? Faizi düşürdük, reel sektöre ucuz kaynak sağladık, maliyetleri aşağı çektik, yangını söndürdük.

 

Demek ki; “faiz sebep enflasyon sonuç" diye diye dilinde tüy biten Cumhurbaşkanı Erdoğan ne kadar haklıymış değil mi? Bunu Amerika da öğrenecek, ama çok büyük bedel ödeyerek...