Devlet baba!

Dünya ülkeleri sonunda kemerleri gevşetme kararı aldı. Mevcut uygulamayla borçlar azalıyor, ama büyüme hızı düşüyor. Avrupa Birliği, para harcanmadan çarkların dönmeyeceğini net bir şekilde gördü. 2008 krizi sıkı para politikasıyla aradan geçen 5 yıla rağmen çözülemedi. Çünkü güven ortamı sağlanamadığı için insanlar tüketmiyor. Başka çare kalmayınca, ünlü İngiliz iktisatçı Keynes'e sarıldılar. Keynes'e göre devlet, piyasada durgunluk olması durumunda maliye ve para politikası aracılığıyla toplam talebi artırır böylece ekonomi canlanır. Özel sektör harcama yapmıyorsa, kamu talebi bu açığı kapatır. Keynes; para arzını çoğaltırsanız faiz düşer, yatırım artar, işsizlik azalır, fiyatlar yükselir, diyor. Bu işe ilk önce ABD soyundu biliyorsunuz. Ardından Avrupa geldi.  Japonya izledi. İngiltere, ispanya, Yunanistan, sıraya girdi. IMF bile reçete değiştirdi, bol parayı savunan rapor yayınladı.

Bankalarda ve piyasalarda güven kaybına bağlı olarak kaynak bulamazsanız, krize düşersiniz. Elinde likidite (fon, para) olan bir banka,  geri almakta sıkıntı çekeceği için bunu ihtiyacı olan başka bir bankaya vermiyor. Finansal sistem  tıkanınca varlık fiyatları düşüyor ve tüketiciler harcamaları kısıyor. Çarklar  yavaş dönüyor, Şirketler üretimi yavaşlatırken kâr marjlarını daraltıp stoklarını eritiyor, işçi çıkarıyor. Fiyatlar artacağı yerde küçülüyor. İşte bunun adına resesyon (ekonomide aşırı durgunluk) deniyor.  Merkez Bankaları para basmaya devam edecek, ama devlet kamu harcamalarını arttırarak insanlara iş verecek. Önceki uygulamada sadece para basıldığı için, sistem çalışmıyordu. Şimdi politika değişti, devletler borçlarını azaltmayı düşünmeyecek, aksine arttıracak, ama insanları mutlu olacak.

Böyle bir uygulama sonunda enflasyonist baskının artacağı açık ama küçülmeye yüz tutmuş bir ekonomilerde asıl hedef, işsizliğin büyümesini önlemektir. Bakın euro bölgesinde işsizlik 12.1'le tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. İşini kaybeden milyonlarca insan nasıl harcama yapacak? Atılan adım reel ve mali kesimde daha fazla kurumun batmasını önleyecek. Öncelikle döviz fiyatlarını istikrarlı bir seviyede tutacak politikanın hayata geçmesiyle ülkeler kur savaşına son verecek.  G-20 maliye bakanları ve merkez bankaları zirvesinde şu gelişme çok açık bir şekilde dile getirildi: Küçülen dünyada, insanlar varlıklarını satarak kazandıklarını kaybediyor, yani fakirleşiyor, yavaş yavaş başa dönülüyor. Bunu önlemenin tek bir yolu var. Devlet babalık yapacak.