Düğmeye kim bastı?

Uluslararası yatırım kuruluşları aralarında anlaşmış gibi peş peşe Türkiye için olumsuz raporlar yayınlamaya başladı. Perdeyi önce ABD'nin dev yatırım bankası JP Morgan açtı. 1 hafta önce "ağırlık arttır" tavsiyesinde bulunduğu Türkiye'yi nötre indirip, "satın" dedi. Bank of America Merrilly Lynch Türkiye için tavsiyesini aşağı çekti. Ünlü reyting kuruluşu Standard and Poor's ciddi sermaye hesabı açığı olan ülkeler arasında gösterilen Türkiye'yi FED'in teşvikleri azaltmasından en fazla etkilenecek olanlar  arasında gösterdi.. Morgan Stanley "Türkiye'den çık, Rusya'ya git" dedi. İsviçre'nin en büyük bankalarından Credit Suisse Türk hisse senetleri için tavsiyesini "ağırlığını azalt" olarak değiştirdi ve elde edilen fonların nakitte tutulmasını önerdi. Almanya'nın dev bankası Deutsche Bank yayınladığı son raporda 22 Mayıs'tan bu yana gelişmekte olan piyasalardaki benzerlerinin yüzde 20 altında performans gösteren Türk bankalarının, sermaye akışlarındaki oynaklığa karşı kırılganlığı, artan politik riskler nedeniyle gelişmekte olan piyasalardaki benzerlerinin altında performans göstereceğini bildirdi.

Şimdi herkes soruyor: Düğmeye niye basıldı?.. Merkez Bankasının son kararları faiz lobisinin hoşuna gitmedi. Özellikle piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma faizinin %6'dan %6.75'e, bankalararası piyasada saat 16.00-17.00 arasında borç verme faiz oranının %9.50'den %10.25'e çıkarılması kararını hiç beğenmediler. Faiz Lobisi, merkez bankası kararlarına tepki olarak uluslararası kollarını harekete geçirdi, işte gördüğünüz gibi bunlar da yıldırım gibi negatif raporlar yayınladı. Yabancı yatırımcı korktu, tahvilini sattı faizler 9.20'ye fırladı. Hisse senedini sattı, borsa İstanbul 72 bine devrildi. Eline geçen parayla döviz aldılar dolar 1.925 TL'ye tırmandı. Merkez Bankası ya  ek parasal sıkılaştırma uygulaması yaptığı günlerde bankalara fonlamaya devam edecek, ya da faiz ve dövizdeki artışa razı olacak. Biliyorsunuz faiz artınca TL değer kazanır, ithal ürünler ucuzlar. Yükselen faizler ülkede doğrudan yatırımları azaltır. Maliyet arttığı için üretim yavaşlar, işsizlik oranı yükselir enflasyon tırmanışa geçer. Yüksek faiz sıcak parayı çeker, döviz ucuzlar ama devlet fazla borçlanır. İşte faiz lobisi böyle bir Türkiye istiyor. Banka ve finans kurumlarıyla oturup ortak bir yol bulunmadığı sürece dengeler kolay kolay yerine oturmayacak. Görüyorsunuz "Ben yaptım oldu" diyerek sorun çözülmüyor.