Dünya yeniden kuruluyor
Geçen hafta IMF'den "Ek kaynak" darbesi yiyen piyasaların gözü bu hafta Meclis'te olacak. 2002 yılı mali bütçesinin Yüksek Planlama Kurulu'ndan çıktığı gibi kabul edilip edilmeyeceği kesinlik kazanmış değil. Bu konuda Maliye ile Devlet Planlama Teşkilatı arasında "borç rakamları" konusunda ciddi bir ihtilaf var. Bütçe görüşmeleri, hükümetin güven tazelemesinden başka bir şey değil. Ama nedense bu güven hep Meclis çatısı altında kalıyor ve halka yansımıyor. İşte bu yüzden alınan kararlar hayata geçilirken, büyük engellerle karşılaşıyor. Şimdi 5 Kasım'dan itibaren Merkez Bankası Hazine'yi borçlanmalarda desteklemekten vazgeçecek. Zira yeni yasayla böyle bir uygulama kaldırıldı. Yani Hazine için zor günler başlıyor. 2002 felaket yılı YPK'da açıklanan rakamlar gerçekçi olmaktan uzak. Masa başında, zevahiri kurtarmak için kağıda dökülmüş. Ne enflasyon doğru, ne de faiz dışı hedefi. Yeni ek vergi yok diyorlar. Gelirler artmadan bu ilan edilen hedeflere nasıl ulaşılacak? Bizden söylemesi: "Siz siz olun, daha zor bir hayata hazır olun. Daha fazla kemer sıkılacak. Devletin harcamalarında kısıntıya gitmesi şu anda boğulmakta olan reel sektöre ağır bir darbe daha indirecek. Reel sektör yatınca, devletin vergi gelirleri tabana oturacak. 2002 yılı bize tarihimize geçecek en berbat günleri yaşatacak. IMF bastırıyor, hükümet çaresiz uyguluyor. Hazine dövize sarıldı Hazine'nin iç borçlarının çevrilmesinde TL'ye yönelik güven duygusu sıfıra düştü. Dalgalı kur sisteminde şimdi dövize endeksli ihraçlardan medet umuluyor. Ama bu durum, iç borç stokunda çok ciddi bir kur riski oluşturuyor. Geçen yıl sonunda toplam iç borç stokunda yüzde 8 olan dövizli tahvil ihraçları tutarı, 2001 Ağustos ayında yüzde 30 seviyesine fırladı. Ve şimdi hâlâ bu sistemde ısrar ediliyor. Zira Hazine'nin başka türlü borçlanabilme imkanı yok. Doların ateşi yüksek Bu hafta döviz piyasaları yine gergin olacak. Cuma günü IMF'den yapılan "Ek yardım için henüz vakit erken" açıklaması ile yeniden ateşi yükselen dolar en kötü yaklaşımla 1 milyon 600-650 bin lira arasında seyredecek. Afganistan'da devam eden savaşın Irak'a sıçraması halinde kurlar yeni bir patlama yapacak. Ayrıca Fon'daki 3 bankanın satılıp satılmayacağı yolundaki karar bu hafta içinde verilecek. 11 Eylül'den sonra inişe geçen dünya borsalarının tekrar eski seviyelerine çıkması dolara yaradı. Avrupa para birimleri karşısında önemli ölçüde değer kaybeden dolar, toparlandı. ABD'de açıklanan perakende satış rakamları yüzde 2.4 ile son 9 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Endeks SOS veriyor Borsa yine Afganistan savaşına endeksli bir seyir izleyecek. Şu ana kadar olan gelişmeler, savaşın sınırlı kalacağı yönünde. Gerçekten böyle olursa sorun yok. Ama savaş yayılırsa işte o zaman film kopacak. Bu ihtimal şimdilik çok güçlü değil. Bu yüzden borsada tabana oturan hisse senetleri yatırımcıların iştahını kabartıyor. Ancak alım için emir verilmiyor. Para girişi yok. Döviz yüksek. Eğer dolar, 1 milyon 500 bin liranın altına inerse borsa yeniden çıkış trendine girer. Aksi halde geçen hafta olduğu gibi basının uydurma haberleriyle sabun köpüğü gibi şişer ve patlar. Endeksin bu hafta 7800-8200 puanda seyretmesi bekleniyor. Servetler eridi ABD'deki saldırılar zaten kırılgan olan dünya ekonomisini beklenenden daha hızlı bir sıkıntıya soktu. Topun ağzındakiler ise gelişmekte olan ülkeler. ABD'yle yoğun ihracat bağlantısı yapanlar kelimenin tam anlamıyla felaketi yaşıyor. Patlayan uçaklar gerçek anlamda Dünya Ticaret Merkezi'ni değil, onları kalbinden vurdu. Şimdi bütün ülkeler 2002 yılı tahminlerini küçültüyor. Birleşmiş Milletler, global ekonomik büyümenin gelecek yıl yüzde 2 gerileyeceğini beklediğini açıkladı. 100 binlerce insan daha şimdiden işsiz kaldı. Bir o kadar firma da iflas edip kapanıyor. Fabrikalar çeyrek kapasite ile çalışıyor. Üretim duruyor. Piyasadaki mal miktarı azalıyor. Esnaf sattığını yerine koyamıyor.. Geliri düşen halk daha az tüketim yapıyor.. Devletlerin vergi geliri ölüyor. Bunun peşinden sosyal patlamalar gelecek. Protesto yürüyüşleri başlayacak. Hırsızlık, yolsuzluk artacak. İşin özü şu: İnsanlık alemi, bugüne kadar yaşadığı refah seviyesini kaybetti.. Yani yıllardan beri damla damla üst üste konulan servetler bir anda eriyip gitti.. Evet, 11 Eylül'den sonra dünya yeniden kuruluyor. Bu kesin. Ama eskisine hiç benzemeyecek. Bu da gerçek...